Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 27: Tình thái từ - Trường THCS Nguyễn Đăng Đạo

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 27: Tình thái từ - Trường THCS Nguyễn Đăng Đạo

1. Chúc mừng thầy cô đến dự giờ lớp 8A3 Trờng Nguyễn Đăng Đạo – bắc ninh
2. Kiểm tra ? Thế nào là trợ từ ? Thán từ ? Cho ví dụ ? ? Xác định trợ từ trong câu sau: a. Bạn có những hai cái áo mới ? Trợ từ b.Những bông hoa đang khoe sắc . Lợng từ
3. Tiết 27 Tình thái từ I. Chức năng của tình thái từ. a. - Mẹ đi làm rồi à ? → Câu nghi vấn b. - Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín đi ! → Câu cầu khiến ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu ) c. Thơng thay cũng một kiếp ngời, Khéo thay mang lấy sắc tài mà chi ! → Câu cảm thán (Nguyễn Du, Truyện Kiều)
4. Tiết 27 Tình thái từ ? Nếu lợc bỏ những từ in đậm ở từng câu thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi ? a. - Mẹ đi làm rồi à ? b. - Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín đi ! ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu ) c. Thơng thay cũng một kiếp ngời, Khéo thay mang lấy sắc tài mà chi ! (Nguyễn Du, Truyện Kiều ) d. Em chào cô ạ ! - Em chào cô !
5. Tiết 27 Tình thái từ ? Nếu lợc bỏ những từ in đậm ở từng câu thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi ? a. - Mẹ đi làm rồi . à ? → Câu nghi vấn thành câu trần thuật đơn. b. - Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín. đi ! → không còn câu cầu khiến ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu ) c. Thơng thay cũng một kiếp ngời, Khéo thay mang lấy sắc tài mà chi ! → Không tạo đợc câu (Nguyễn Du, Truyện Kiều ) cảm thán d. Em chào cô ạ ! - Em chào cô ! ->Tính lễ phép, tình cảm không cao → Các từ “ à, đi, thay, ạ ” là tình thái từ.
6. Tiết 27 Tình thái từ I. Chức năng của tình thái từ. Là những từ đợc thêm vào trong câu để cấu tạo câu Chức năng: nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán . để biểu thị sắc thái tình cảm, thái độ, cách đánh giá của ngời nói. -Tình thái từ nghi vấn: à, , hả, hử, chứ, chăng Một số loại -Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với tình thái từ -Tình thái từ cảm thán: thay, sao -Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: ạ, nhé, cơ, mà,
7. Tiết 27 Tình thái từ I. Chức năng của tình thái từ. Ghi nhớ Tình thái từ là những từ đợc thêm vào trong câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của ngời nói. Tình thái từ gồm một số loại đáng chú ý sau: -Tình thái từ nghi vấn: à, , hả, chứ, chăng -Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với -Tình thái từ cảm thán: thay, sao -Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: ạ, nhé, cơ, mà,
8. Tiết 27 Tình thái từ I. Chức năng của tình thái từ. Bài tập 1 ( SGK, Tr.81) Trong các câu sau từ nào là tình thái từ, từ nào không phải là tình thái từ ? a. Em thích trờng nào thì thi vào trờng ấy . đại từ b. Nhanh lên nào anh em ơi ! tình thái từ Lu ý: Tình thái từ không có khả năng độc lập tạo thành câu, không làm thành phần biệt lập của câu nh thán từ.
9. Tiết 27 Tình thái từ II. Sử dụng tình thái từ. ? Các tình thái từ in đậm dới đây đợc dùng trong những hoàn cảnh giao tiếp ( quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm, ) khác nhau nh thế nào ? a. Bạn cha về à ? b.Thầy mệt ạ ? c. Bạn giúp tôi một tay nhé ! Chú ý: vai trên - dới, vai ngang d.Bác giúp cháu một tay ạ ! hàng, vai dới - trên. Ghi nhớ Khi nói, khi viết, cần chú ý sử dụng tình thái từ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp ( quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm, )
10. Tiết 27 Tình thái từ II. Sử dụng tình thái từ. VD: * Khi bày tỏ một ý khác ngời ta dùng từ kia. - Ông hỏi ai kia ? * Khi bày tỏ sự miễn cỡng thờng dùng từ vậy: - Thôi thì anh chia ra vậy. * Khi bày tỏ sự phân trần giải thích: - Mẹ đã nói rồi mà.
11. Tiết 27 Tình thái từ II. Sử dụng tình thái từ. ? Dùng tình thái từ để thay đổi sắc thái ý nghĩa của câu: - Hoa học bài. -Hoa học bài à ? -Hoa học bài hả ? - Hoa học bài đi !
12. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài 1: Trong các câu dới đây, từ nào( trong các từ in đậm) là tình thái từ, từ nào không phải tình thái từ ? c. Làm nh thế mới đúng chứ ! TTT d. Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải không đâu. trợ từ e. Cứu tôi với ! TTT g. Nó đi chơi với bạn từ sáng. QHT h. Con cò đậu ở đằng kia. Chỉ từ i. Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia. TTT
13. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dới đây: a. Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang: - Bác trai đã khá rồi chứ ? -> Nghi vấn , điều muốn hỏi đã ít nhiều khẳng đinh ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn) b. - Con chó là của cháu nó mua đấy chứ! Nó mua về nuôi, định để đến lúc cới vợ thì giết thịt ( Nam Cao, Lão Hạc) -> Nhấn mạnh điều vừa khẳng định, cho là không thể khác đợc
14. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dới đây: c. Một ngời nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng Con ngời đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh T để có ăn ? ->Hỏi với thái độ phân vân (Nam Cao, Lão Hạc) d. Bỗng Thủy lại xịu mặt xuống: - Sao bố mãi không về nhỉ ? Nh vậy là em không đợc chào bố trớc khi đi. - >Hỏi với thái độ thân mật ( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê )
15. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dới đây: e. Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy, đi lại phía bục, mở cặp lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng đa cho em tôi và nói: - Cô tặng em. Về trờng mới, em cố gắng học tập nhé ! -> dặn dò, thái độ thân mật ( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê ) g. Em tôi sụt sịt bảo: - Thôi thì anh cứ chia ra vậy . -> thái độ miễn cỡng ( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê )
16. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài tập 3: Đặt câu với các tình thái từ mà, đấy, chứ lị, thôi, cơ, vậy. - Tôi đã nói rồi mà ! - Bạn đi đâu đấy ? - Bạn ấy hát hay thế chứ lị ! - Chúng ta đi học thôi ! - Con thích đi chơi Hà Nội cơ ! - Trời ma, cả nhà ta ở nhà vậy!
17. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài tập 5: Tìm một số tình thái từ trong tiếng địa phơng em hoặc tiếng địa phơng khác mà em biết. Tình thái từ địa phơng Tình thái từ toàn dân há hả nhá, heng, ghen nhé, nhỉ mừ mà nè nào
18. Tiết 27 Tình thái từ III. Luyện tập. Bài tập 6: Viết một đoạn văn ngắn từ ( 5 - 7 câu ) trong đó có sử dụng tình thái từ.
19. Hớng dẫn về nhà -Học thuộc ghi nhớ. -Hoàn thành các bài tập còn lại. -Xem trớc bài : Chơng trình địa phơng ( Phần Tiếng Việt )