Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 45: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 45: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

1. Tù sù Nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸, bµn luËn. Miªu t¶ Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc BiÓu c¶m Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc NghÞ luËn T¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ngêi ThuyÕt minh Tr×nh bµy ý muèn, quyÕt ®Þnh thÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm H.C- Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, C«ng vô ph¬ng ph¸p
2. Tiết 45+46 . Chủ đề: VĂN THUYẾT MINH -Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh - Phương pháp thuyết minh - Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh
3. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh I. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh 1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ngưêi a. V¨n b¶n
4. 1. T×m chñ ®Ò cña v¨n b¶n? 2. V¨n b¶n tr×nh bµy ®iÒu g× vÒ sù vËt, hiÖn tưîng? ( T×m chi tiÕt, tõ ng÷, c©u v¨n ®Ó minh ho¹ ) 3. Phư¬ng thøc tr×nh bµy vÒ sự vËt, hiÖn tựîng?
5. C©y dõa B×nh §Þnh C©y dõa g¾n bã víi ngêi d©n B×nh §Þnh chÆt chÏ như c©y tre ®èi víi ngưêi d©n miÒn B¾c. C©y dõa cèng hiÕn tÊt c¶ cña c¶i cña m×nh cho con ngưêi: th©n c©y lµm m¸ng, l¸ lµm tranh, cäng chÎ nhá lµm v¸ch, gèc dõa lµm châ ®ß x«i, nưíc dõa ®Ó uèng, ®Ó kho c¸, kho thÞt, nÊu canh, lµm nưíc m¾m, Cïi dừa ăn sèng víi b¸nh ®a, lµm møt, lµm b¸nh kÑo, Ðp lÊy dÇu dïng ®Ó th¾p, ®Ó ¨n, ®Ó ch¶i ®Çu, nÊu xµ phßng. Sî dõa lµm khuy ¸o, lµm g¸o, lµm mu«i. Vá dõa bÖn d©y rÊt tèt ®èi víi ngưêi ®¸nh c¸ v× nã mÒm, dÎo, dai, chÞu mưa, chÞu n¾ng. C©y dõa g¾n bã víi ®êi sèng h»ng ngµy lµ như thÕ ®Êy. D©n B×nh §Þnh cã c©u ca dao: Dõa xanh sõng s÷ng gi÷a trêi §em th©n m×nh hiÕn cho ®êi thuû chung. ë B×nh §Þnh, dõa lµ chñ yÕu, dõa lµ tÊt c¶. Dõa ë ®©y như rõng, dõa mäc ven s«ng, men bê ruéng, leo sưên ®åi, r¶i ra biÓn. Trªn nh÷ng chÆng ®ưêng dµi suèt 50, 60 km chóng ta chØ gÆp c©y dõa: dõa xiªm thÊp lÌ tÌ, qu¶ trßn, nưíc ngät, dõa nÕp l¬ löng gi÷a trêi, qu¶ vµng xang m¬n mën, dõa löa l¸ ®á, vá hång, ( Theo Hoµng V¨n HuyÒn, Nh÷ng mÈu ®Þa lÝ)
6. Chñ ®Ò: C©y dõa B×nh §Þnh. C«ng dông: th©n lµm m¸ng, l¸ lµm tranh, cäng chÎ nhá lµm v¸ch, gèc lµm châ ®å x«i, níc ®Ó uèng, kho thÞt, nÊu canh, lµm nưíc m¾m cïi ¨n sèng , lµm møt, lµm b¸nh kÑo, Ðp lÊy dÇu dïng ®Ó th¾p, ®Ó ¨n, ®Ó ch¶i ®Çu, nÊu xµ phßng. sä lµm khuy ¸o, lµm g¸o, lµm mu«i vá bÖn d©y rÊt tèt v× nã mÒm, dÎo, dai, chÞu mưa, chÞu n¾ng N¬i ph©n bè: dõa mäc ven s«ng, men bê ruéng, leo sưên ®åi, r¶i ra biÓn Ph©n lo¹i: dõa xiªm , dõa nÕp , dõa löa
7. T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh lôc L¸ c©y cã mµu xanh lôc v× c¸c tÕ bµo cña l¸ chøa nhiÒu lôc l¹p. Mét milimÐt l¸ chøa bèn mư¬i v¹n lôc l¹p. Trong c¸c lôc l¹p nµy cã chøa mét chÊt gäi lµ diÖp lôc, tøc lµ chÊt xanh cña l¸. ¸nh s¸ng cña mÆt trêi gåm b¶y mµu: tÝm, chµm, lam, lôc, vµng, cam, ®á. Së dÜ chÊt diÖp lôc cã mµu xanh lôc v× nã hót c¸c tia s¸ng cã mµu kh¸c, nhÊt lµ mµu ®á vµ mµu lam, nhưng kh«ng thu nhËn mµu xanh lôc,vµ l¹i ph¶n chiÐu mµu nµy, do ®ã m¾t ta míi nh×n thÊy mµu xanh lôc. NÕu ta chiÕu chÊt diÖp lôc cña l¸ c©y b»ng mét nguån s¸ng mµu ®á, chÊt nµy sÏ thu nhËn tÊt c¶ c¸c tia mµu ®á, nhưng v× kh«ng cã tia s¸ng mµu xanh lôc ®Ó ph¶n chiÕu l¹i, nªn kÕt qu¶ ta nh×n vµo l¸ c©y chØ thÊy mét mµu ®en s× Như vËþ l¸ c©y cã mµu xanh lµ do chÊt diÖp lôc trong l¸ c©y. ( Theo Vò V¨n Chuyªn, Hái ®¸p vÒ thùc vËt)
8. Chñ ®Ò: Gi¶i thÝch hiÖn tưîng l¸ c©y cã mµu xanh Nguån gèc: ¸nh s¸ng mÆt trêi cã b¶y mµu, chÊt diÖp lôc hót c¸c tia s¸ng cã mµu kh¸c, nhÊt lµ mµu ®á vµ mµu lam, nhưng kh«ng thu nhËn mµu xanh lôc vµ l¹i ph¶n chiÕu mµu nµy §Æc ®iÓm: mµu xanh T¸c dông: lµm cho l¸ c©y cã mµu xanh
9. HuÕ HuÕ lµ mét trong nh÷ng trung t©m v¨n ho¸, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam. HuÕ lµ mét thµnh phè ®Ñp. HuÕ ®Ñp cña thiªn nhiªn ViÖt Nam. HuÕ ®Ñp cña th¬. HuÕ ®Ñp cña nh÷ng con ngưêi s¸ng t¹o, anh dòng. HuÕ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ cña nói, s«ng vµ biÓn. Chóng ta cã thÓ lªn nói B¹ch M· ®Ó ®ãn giã biÓn. Tõ ®Ìo H¶i V©n m©y phñ, chóng ta nghe tiÐng sãng biÓn r× rµo. Tõ ®©y buæi s¸ng chóng ta cã thÓ lªn Trưêng S¬n, buæi chiÒu t¾m biÓn ThuËn An vµ ban ®ªm ngñ thuyÒn trªn s«ng Hư¬ng. HuÕ ®Ñp víi c¶nh sÊc s«ng nói. S«ng Hư¬ng ®Ñp như mét d¶i lôa xanh bay lưîn trong tay nghÖ sÜ móa. Nói Ngù B×nh như c¸i yªn ngùa nái bËt trªn nÒn trêi trong xanh cña HuÕ. ChiÒu ®Õn, nh÷ng chiÕc thuyÒn nhá nhÑ nhµng lưít trªn dßng nưíc hiÒn dÞu cña s«ng Hư¬ng. Nh÷ng m¸i chÌo thong th¶ bu«ng, nh÷ng giäng hß HuÕ ngät ngµo bay lưîn trªn mÆt sãng, trªn nh÷ng ngän c©y thanh trµ, phưîng vÜ. HuÕ cã nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng ®ưîc Liªn hîp quèc xÕp vµo hµng di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. HuÕ næi tiÕng víi c¸c l¨ng tÈm cña c¸c vua NguyÔn, víi chïa thiªn mô, chïa chóc l©m, víi ®µi Väng C¶nh, ®iÖn Hßn chÐn, chî §«ng Ba,
10. HuÕ ®ưîc yªu v× nh÷ng s¶n phÈm ®Æc biÖt cña m×nh. HuÕ lµ thµnh phè cña nh÷ng m¶nh vên xinh ®Ñp. Nh÷ng vên hoa, c©y c¶nh, nh÷ng vưên chÌ, vên c©y ¨n qu¶ cña HuÕ xanh mưít như nh÷ng viªn ngäc. Nh÷ng chiÕc nãn HuÕ cµng lµm cho c¸c c« g¸i HuÕ ®Ñp h¬n, duyªn d¸ng h¬n. HuÕ cßn næi tiÕng víi nh÷ng mãn ¨n mµ chØ riªng HuÕ míi cã HuÕ cßn lµ thµnh phè ®Êu tranh kiªn cưêng. Th¸ng T¸m n¨m 1945, HuÕ ®· ®øng lªn cïng c¶ nưíc, chÕ ®é phong kiÕn ngµn n¨m sôp ®æ dưíi ch©n thµnh HuÕ. HuÕ ®Ñp vµ th¬ ®· ®i vµo lÞch sö cña nh÷ng thµnh phè anh hïng. ( DÉn theo TiÕng ViÖt thùc hµnh )
11. Chñ ®Ò: HuÕ- mét thµnh phè ®Ñp- trung t©m v¨n hãa, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam. Thiªn nhiªn: - nói B¹ch M·, ®Ìo H¶i V©n m©y phñ, cöa biÓn ThuËn An - s«ng Hư¬ng như mét d¶i lôa xanh trong tay nghÖ sÜ móa, dßng nưíc hiÒn dÞu, giäng hß ngät ngµo C«ng tr×nh kiÕn tróc: lµ di s¶n v¨n hãa thÕ giíi - l¨ng tÈm vua triÒu NguyÔn - chïa Thiªn Mô, chïa Tróc L©m - ®µi Väng C¶nh, ®iÖn Hßn ChÐn, chî §«ng Ba S¶n phÈm ®Æc biÖt:- nhµ vưên, vưên hoa, c©y c¶nh, c©y ¨n qu¶ , nãn HuÕ Con ngưêi: nh÷ng c« g¸i HuÕ ®Ñp, duyªn d¸ng Èm thùc:- nh÷ng mãn ¨n ngon LÞch sö: ®Êu tranh kiªn ưcêng. Th¸ng T¸m n¨m 1945, HuÕ ®· ®øng lªn cïng c¶ nưíc, chÕ ®é phong kiÕn ngµn n¨m sôp ®æ díi ch©n thµnh HuÕ.
12. - Giíi thiÖu vÒ mét vïng ®Êt, danh lam th¾ng c¶nh - Giíi thiÖu vÒ mét t¸c phÈm, t¸c gi¶, nh©n vËt - Tr×nh bµy vÒ mét sù kiÖn lÞch sö, x· héi - Tr×nh bµy mét thÝ nghiÖm trong m«n vËt lÝ, hãa häc - Hưíng dÉn sö dông mét ®¬n thuèc, m¸y nghe nh¹c,m¸y giÆt - Hưíng dÉn c¸ch chÕ biÕn mét mãn ¨n. - Qu¶ng c¸o mét s¶n phÈm: bét giÆt, ®iÖn tho¹i di ®éng, ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh ?
13. Bài 10 - Tiết 44 T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh I. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕ minh 1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ngêi a. V¨n b¶n b. Kh¸i niÖm 2. KiÓu§Æc v ®iÓm¨n b¶n chung th«ng dôngcña vtrong¨n b¶n mäi thuyÕtlÜnh vùc minh ®êi sèng nh»m cung cÊp tri thøc vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n, cña c¸c s vËt, hiÖn tîng trong tù nhiªn x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch.
14. 1. V¨n b¶n trªn cã thÓ xem lµ v¨n b¶n tù sù ( hay miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m kh«ng ) ? T¹i sao ? Kh¸c víi c¸c v¨n b¶n Êy ë chç nµo ? 2. NhËn xÐt vÒ kiÕn thøc , th«ng tin ®ưîc cung cÊp trong v¨n b¶n? 3. NhËn xÐt vÒ ng«n ng÷, c¸ch tr×nh bµy cña v¨n b¶n ?
15. - Kh«ng lµ v¨n b¶n tù sù: V× kh«ng cã cèt truyÖn, sù viÖc, nh©n vËt. - Kh«ng lµ v¨n b¶n miªu t¶: V× kh«ng miªu t¶ tØ mØ, chi tiÕt cô thÓ ®Æc ®iÓm cña sù vËt. - Kh«ng lµ v¨n b¶n biÓu c¶m: V× kh«ng hoµn toµn béc lé c¶m xóc vÒ sự vËt. - Kh«ng lµ v¨n b¶n nghÞ luËn: V× chñ yÕu lµ tr×nh bµy kiÕn thøc thùc tÕ, khoa häc; kh«ng tr×nh bµy luËn ®iÓm, bµn b¹c vÊn ®Ò b»ng lÝ lÏ
16. - C©y dõa B×nh §Þnh: Tõ th©n c©y, l¸ c©y ®Õn nưíc dõa, cïi dõa, sä dõa ®Òu cã Ých cho con ngưêi, cho nªn nã g¾n bã víi cuéc sèng cña ngưêi d©n. - L¸ c©y cã chÊt diÖp lôc cho nªn l¸ c©y cã mµu xanh lôc. - HuÕ lµ mét thµnh phè cã c¶nh s¾c, s«ng nói hµi hoµ, cã nhiÒu c«ng tr×nh v¨n ho¸ nghÖ thuËt næi tiÕng, cã nhiÒu vưên hoa c©y c¶nh, mãn ¨n ®Æc s¶n, ®· trë thµnh trung t©m v¨n ho¸ lín cña nưíc ta. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh?
17. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh I. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕ minh 1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ngê a. V¨n b¶n b. Kh¸i niÖm 2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh • “ThuyÕtV¨n b¶n* minh Ghi thuyªt nhnhí/ ÷minhng 117®Æc cã ®iÓmthÓ sö tiªu dông biÓu, kÕt cung hîp c¸ccÊp ph tri¬ng thøc thøc kh¸ch biÓu II.quan®¹t LuyÖn kh¸c, khoa tËpnhhäc,ng chÝnh c¸c kiÓu x¸c, v ¨hn÷ ub¶n Ých kh¸c vÒ sù kh«ng vËt, hiÖn sö dông tîng. phư¬ng thøc thuyÕt minh.” • Mang tÝnhBµi thùc tËp dông 1 . C¸c•Tr×nh v¨ bµyn b¶n râ rµng, sau khoacã ph¶i häc, lµchÆt v¨ chÏn b¶n. thuyÕt minh kh«ng? V× sao? • Ng«n ng÷ c« ®äng, dÔ hiÓu, sinh ®éng
18. Tæ chøc thƯ¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO ) . Ngày 1-1-1995 WTO ra đời. Sự ra đời của WTO đã và đang góp phần to lớn vào quá trình thiết lập một hệ thống mậu dịch thế giới cởi mở tự do, bình đẳng và có hiệu quả hơn. Chính vì vậy, WTO thu hút nhiều nước tham gia. Hiện nay, WTO đã có 150 nước thành viên. Ngày 8-11-2006 Việt Nam trở thành thành viên chính thức của tổ chức này. WTO chiếm 98% tổng giá trị thương mại toàn cầu, đóng vai trò quan trọng nhất trong việc quyết định các nguyên tắc, quy tắc và định chế chung trong thương mại quốc tế. ( Theo tµi liÖu §Þa lÝ kinh tÕ ViÖt Nam- §HKTQD )
19. THÁP TƯỜNG LONG - ĐỒ SƠN Mùa thu năm 1058 vua Lý Thánh Tông di tuần đã nghé thăm công trình xây tháp ở núi Đồ Sơn và ban cho tên tháp là Tường Long (rồng vàng ). Đây là một trong bốn ngôi tháp to đẹp nhất thời nhà Lý. Nhưng đến năm 1804 ngôi tháp bị phá Hiện nay, di tích tháp Tường Long chỉ còn lại nền móng được xây bằng gạch cổ, mỗi viên đều in dòng chữ khá đẹp “Lý gia đệ tam đế Long Thuỵ Thái Bình tứ niên tạo” (nghĩa là gạch được làm vào đời vua thứ ba triều Lý, niên hiệu Long Thuỵ Thái Bình thứ tư (1057). Ngoài gạch xây tháp, người ta còn tìm được nhiều cổ vật giúp cho việc nghiên cứu giá trị văn hoá thời lí nước ta. Nền tháp Tường Long đã được Nhà nước xếp hạng là di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia năm 2005 . ( Theo Địa chí thị xã Đồ Sơn )
20. PhƯ¬ng ph¸p thuyÕt minh
21. XÐt vÝ dô HuÕ lµ mét trong nh÷ng trung t©m v¨n ho¸, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam. A B (HuÕ) N«ng V¨n V©n lµ tï trëng d©n téc Tµy, gi÷ chøc tri ch©u B¶o L¹c ( Cao B»ng). A B (Khëi nghÜa N«ng V¨n V©n) A: §èi tưîng cÇn thuyÕt minh. B: Tri thøc vÒ ®èi tưîng C¸ch diÔn ®¹t: tõ “lµ” A “ lµ” B Phư¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch lµ chØ ra ®Æc ®iÓm riªng næi bËt cña ®èi tưîng cÇn thuyÕt minh
22. Em cã nhËn xÐt g× ph¹m vi (réng ,hÑp) vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña c¸c ®Þnh nghÜa sau ®©y Qu¸ hÑp => S¸ch lµ ®å dïng thiÕt yÕu cña häc sinh. Râ rµng, S¸ch lµ ph¬ng tiÖn gi÷ g×n vµ truyÒn b¸ kiÕn thøc phï hîp => S¸ch lµ ngän ®Ìn s¸ng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ngêi Qóa réng => S¸ch lµ ngêi b¹n tèt cña con ngêi -Định nghĩa, giải thích không được quá rộng hoặc quá hẹp, cần phù hợp với đối tượng và mục đích trình bày, thuyết minh của người viết - Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích là chỉ ra các đặc điểm riêng nổi bật của đối tượng thuyết minh bằng lời văn rõ ràng, ngắn gọn, chính xác.
23. - Liệt kê các công dụng của cây dừa Bình Định trong đời sống con người
24. - Liệt kê các tác hại của bao bì ni lông đối với môi trường Ph¬ng ph¸p liÖt kª lµ kÓ ra c¸c thuéc tÝnh, biÓu hiÖn cïng lo¹i cña ®èi tîng cÇn thuyÕt minh.
25. Ph©n biÖt ph¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa gi¶i thÝch vµ ph¬ng ph¸p liÖt kª. Ph¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa, Ph¬ng ph¸p liÖt kª: Tr×nh bµy gi¶i thÝch: Nªu ®Æc ®iÓm riªng lÇn lît, c¸c thuéc tÝnh, biÓu næi bËt ®èi tîng cÇn thuyÕt hiÖn cung loại cña ®èi tîng minh mét c¸ch râ rµng, ng¾n thuyÕt ninh. gän.
26. Ngµy nay, ®i c¸c níc ph¸t triÓn, ®©u ®©u còng næi lªn chiÕn dÞch chèng thuèc l¸. Ngêi ta cÊm hót thuèc ë tÊt c¶ nh÷ng n¬i c«ng céng, ph¹t nÆng nh÷ng ngêi vi ph¹m ? ( ë BØ. Tõ n¨m 1987, vi ph¹m lÇn thø nhÊt ph¹t 40 ®«la, t¸i ph¹m ph¹t 500 ®«la). (¤n dÞch, thuèc l¸) - VÝ dô cô thÓ, t¨ng søc thuyÕt phôc C¸c nhµ khoa häc cho biÕt trong kh«ng khÝ, dìng khÝ chØ chiÕm 20% thÓ tÝch, th¸n khÝ chiÕm 3%. NÕu kh«ng cã bæ sung thi trong vßng 500 năm con ngêi vµ ®éng vËt dïng hÕt sè dìng khÝ Êy, ®ång thêi sè th¸n khÝ kh«ng ngõng gia tang. VËy vi sao ®Õn nay dìng khÝ vÉn cßn? Đã lµ nhê thùc vËt. Thùc vËt khi quang hîp hót th¸n khÝ vµ nh¶ dìng khÝ. Mét hÐc-ta cá mçi ngµy cã kh¶ năng hÊp thô 900 kg th¸n khÝ vµ nh¶ ra 600 kg dìng khÝ. Vì thÕ trång c©y xanh vµ th¶m cá trong thµnh phè cã ý nghÜa cùc kì to lín. (Nãi vÒ cá) - Con sè chÝnh x¸c, cô thÓ, t¨ng søc thuyÕt phôc Phương pháp nêu ví dụ, dùng số liệu : làm cho văn bản thuyết minh cụ thể, chính xác và tăng sức thuyết phục
27. Phương pháp phân loại phân tích : chia đối tượng ra từng loại, từng mặt để thuyết minh làm cho đối tượng trở nên cụ thể, rõ ràng hơn.
28. Phương ph¸p HuÕ lµ mét trong nh÷ng trung t©m v¨n nªu định nghĩa ho¸ nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam S«ng H¬ng ®Ñp nh mét d¶i lôa xanh bay Ph¬ng ph¸p so lîn trong tay nghÖ sÜ móa. Nói Ngù B×nh s¸nh nh c¸i yªn ngùa næi bËt trªn nÒn trêi trong xanh cña HuÕ. HuÕ HuÕ næi tiÕng víi c¸c l¨ng tÈm cña c¸c Ph¬ng ph¸p liÖt vua NguyÔn, víi chïa Thiªn Mô, chïa kª. Tróc L©m, víi ®µi Väng C¶nh, ®iÖn Hßn ChÐn, Chî §«ng Ba *§Ñp víi c¶nh s¾c s«ng ,nói Ph¬ng ph¸p * Nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng ph©n lo¹i, ph©n *Nh÷ng s¶n phÈm ®Æc biÖt :vên ,nãn ,c« tÝch g¸i HuÕ, nh÷ng mãn ¨n * TruyÒn thèng lÞch sö Để làm 1 bài thuyết minh, cần kết hợp nhiều phương pháp thuyết minh một cách hài hòa hợp lý, phù hợp với đặc điểm của đối tượng
29. II. Ghi nhí Muèn cã tri thøc ®Ó lµm tèt bµi thuyÕt minh, ngêi viÕt ph¶i quan s¸t, t×m hiÓu sù vËt, hiÖn thîng cÇn thuyÕt minh, nhÊt lµ ph¶i n¾m b¾t ®îc b¶n chÊt, ®Æc trng cña chóng, ®Ó tr¸nh sa vµo tr×nh bµy c¸c biÓu hiÖn kh«ng tiªu biÓu, kh«ng quan träng. §Ó bµi v¨n thuyÕt minh cã søc thuyÕt phôc, dÔ hiÓu, s¸ng râ, ngêi ta cã thÓ sö dông phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nh: Nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch, liÖt kª, nªu vÝ dô, dïng sè liÖu so s¸nh, ph©n tÝch, ph©n lo¹i
30. Bµi tËp: Nèi néi dung ë cét A víi néi dung ë cét B ®Ó cã néi dung cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. A B 1. Ph¬ng ph¸p a. Lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chia ®èi tîng ra tõng mÆt, tõng nªu ®Þnh nghÜa, khÝa c¹nh, tõng vÊn ®Ò ®Ó lÇn lît thuyÕt minh gióp ngêi ®äc gi¶i thÝch. hiÓu ®Çy ®ñ, toµn diÖn vÒ ®èi tîng. 2. Ph¬ng ph¸p b. Lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®em c¸i cha biÕt ®èi chiÕu so nªu vÝ dô, dïng s¸nh víi c¸i ®· biÕt ®Ó lµm næi bËt c¸i cha biÕt. sè liÖu. 3. Ph¬ng ph¸p c. Lµ ph¬ng ph¸p kÓ ra lÇn lît, râ rµng, chÝnh x¸c nhiÒu thuéc so s¸nh. tÝnh, biÓu hiÖn cña ®èi tîng cÇn thuyÕt minh 4. Ph¬ng ph¸p d. Lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nªu ®Æc ®iÓm riªng næi bËt ph©n lo¹i, ph©n cña ®èi tîng mét c¸ch ng¾n gän, chÝnh x¸c. tÝch. 5. Ph¬ng ph¸p e. Lµ ph¬ng ph¸p ®a vÝ dô cô thÓ, nh÷ng sè liÖu chÝnh x¸c râ liÖt kª rµng theo thø tù. ThuyÕt phôc ngêi ®äc tin vµo nh÷ng ®iÒu mµ ngêi viÕt cung cÊp. 1-d ; 2-e ; 3-b ; 4-a; 5-c
31. Bµi tËp: Nèi néi dung ë cét A víi néi dung ë cét B ®Ó cã néi dung cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. A B 1. Ph¬ng ph¸p d. Lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nªu ®Æc ®iÓm riªng næi bËt nªu ®Þnh nghÜa, cña ®èi tîng mét c¸ch ng¾n gän, chÝnh x¸c. gi¶i thÝch. 2. Ph¬ng ph¸p e. Lµ ph¬ng ph¸p ®a vÝ dô cô thÓ, nh÷ng sè liÖu chÝnh x¸c râ nªu vÝ dô, dïng rµng theo thø tù. ThuyÕt phôc ngêi ®äc tin vµo nh÷ng ®iÒu sè liÖu. mµ ngêi viÕt cung cÊp. 3. Ph¬ng ph¸p b. Lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®em c¸i cha biÕt ®èi chiÕu so so s¸nh. s¸nh víi c¸i ®· biÕt ®Ó lµm næi bËt c¸i cha biÕt. 4. Ph¬ng ph¸p a. Lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chia ®èi tîng ra tõng mÆt, tõng ph©n lo¹i, ph©n khÝa c¹nh, tõng vÊn ®Ò ®Ó lÇn lît thuyÕt minh gióp ngêi ®äc tÝch. hiÓu ®Çy ®ñ, toµn diÖn vÒ ®èi tîng. 5. Ph¬ng ph¸p c. Lµ ph¬ng ph¸p kÓ ra lÇn lît, râ rµng, chÝnh x¸c nhiÒu thuéc liÖt kª tÝnh, biÓu hiÖn cña ®èi tîng cÇn thuyÕt minh