Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 30: Chiếc lá cuối cùng

Nội dung tài liệu: Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 30: Chiếc lá cuối cùng

1. Ngày soạn: Ngày dạy: Lớp dạy: Tiết 30 CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG (Tiếp theo) (O. Hen-ri) A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Hiểuđượctấm lòng yêu thương những người nghèo khổ của nhà văn được thể hiện trong truyện. Thấy được nghệ thuật kể chuyện độc đáo, hấp dẫn của tác giả O Hen-ri. 1. Kiến thức: Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện ngắn hiện đại Mĩ. Lòng cảm thương, sự sẻ chia giữa những nghệ sĩ nghèo. Ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật vì cuộc sống của con người. 2. Kĩ năng: Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để đọc-hiểu tác phẩm. Phát hiện, phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà văn. Cảm nhận được ý nghĩa nhân văn sâu sắc của truyện. B.CHUẨN BỊ: 1/ Giáo viên: SGK, SGV, tư liệu về tác giả Ơ-Hen-Ri. 2/ Học sinh : Đọc kỉ tác phẩm, tìm hiểu nội dung C.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY-HOC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Tóm tắt đoạn trích “Chiếc lá cuối cùng”? 3. Bài mới: Chiếc lá thường xuân cuối cùng đã giúp Giôn-xi hồi sinh, trở lại cuộc sống tươi đẹp muôn màu. Chiếc lá được vẽ trong hoàn cảnh nào? Nó được tạo nên bởi bút lông và bột màu hay bằng sự kì diệu nào khác chúng ta cùng tìm hiểu tiếp T2. Hoạt động của thầy Ghi bảng I. Tìm hiểu chung HĐ 1: HD Đọc - hiểu văn bản (t2) II. T×m hiÓu v¨n b¶n: GV chuyển ý: 1. BÖnh t×nh vµ t©m tr¹ng Gi«n-xi. Bên cạnh nhân vật G thì Xiu và cụ Bơ – men cũng là nhân vật chính, đóng vai trò to lớn tới nội dung và ý nghĩa câu chuyện. Cô trò ta cùng đi tìm hiểu nội dung thứ 2. Tình cảm của Xiu & cụ Bơ –men dành cho 2. Tình cảm của Xiu & cụ Bơ –men dành G. cho G
2. ? Qua việc đọc văn bản,hai nhân vật Xiu và cụ - Đều là hoạ sĩ, đều nghèo, nhưng đều đam Bơ – men có điểm nào giống với G? mê nghệ thuật -> Sự đồng cảm -> Ho¹ sÜ nghÌo. - Xiu đến tõ Ca-li-phor-ni-a tíi, thuª nhµ trä ë cïng víi Gi«n- xi. - Cụ bơ men là hoạ sĩ già thuê phòng ở tầng dưới. Bốn chục năm luôn mơước vẽ môt kiệt tác ,thường ngồi làm mẫu vẽ cho các hoạ sĩ trẻ để kiếm tiền ? Mèi quan hÖ cña Xiu và cụ Bơ men víi Gi«n- - Đều là những người xa lạ với G xi? - Đều là những người xa lạ với G, không chung dòng máu, huyết thống với G ? Hãy tìm những hành động, cử chỉ, lời nói thể + Xiu -> nấu cháo hiện sự quan tâm của Xiu và cụ Bơ men đối với -> Vỗ về, an ủi, động viên G? -> Giọng điệu: nhẹ nhàng, tha thiết, van nài - Lo l¾ng cho bÖnh t×nh cña Gi«n- xi; Ch¨m sãc tËn t×nh nh ngêi chÞ, ngêi mẹ: ``nấu cháo; Sợ sệt khi nhìn cây thường xuân chỉ còn trơ vài chiếc lá; Kéo màn lên một cách chán nản theo yêu cầu của G; Đau khổ, lo sợ không biết mình sẽ sống ra sao nếu G chết; Lời nói ngọt ngào, dịu dàng: ``em thân yêu con chuột bạch của chị ` GV: Tuy chØ lµ chÞ em kÕtnghÜa, nh­ng Xiu ®· ch¨m sãc Gi«n- xi nh­ víi ®øa em ruét thÞt. C¶nh ngé cña Xiu còng ®ãi nghÌo, thiÕu thèn nh­ Gi«n- xi nh­ng may m¾n h¬n em, Xiu kh«ng bÞ èm. Soang c« lu«n lo l¾ng, thÊp thám tr­íc t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ t©m tr¹ng bi quan cña Gi«n- xi. C« ®· kÐo mµnh, sî sÖt nh×n , thøc c¶ ®ªm Vµ khi Gi«n- xi ra lËnh kÐo mµnh lªn, c« ®· miÔn c­ìng lµm theo víi th¸i ®é hÕt søc ch¸n n¶n. + Cụ Bơ- men: -> lo lắng, sợ sệt + Cụ Bơ- men: -> lo lắng, sợ sệt -> vẽ chiếc lá cuối cùng, mang đến sự hồi sinh, ->vẽ chiếc lá cuối cùng, mang đến sự hồi niềm tin,hi vọng và nghị lực sống cho G sinh, niềm tin,hi vọng và nghị lực sống cho
3. ? Nhận xét của em về tình cảm của 2 nhân vật ->Đồng cảm, hết lòng yêu thương Giôn – này đối với G? xi, là những người nghệ sĩ nghèo nhưng giàu đức hi sinh. GVbình: Nếu như tác giả O Hen ry nói Xiu và cụ Bơ men là người thân ruột thịt của G,luôn bên cạnh cô gái lúc khó khăn , bênh tật thì sự quan tâm ấy,cư chỉ ân cần ấy hoàn toàn là điều dễ hiểu. Nhưng không, họ đều là những con người xa lạ, không chung huyết thống với G, họ đến đây vì đam mê nghệ thuật nhưng đã quan tâm,chăm sóc G rất chu đáo, họ căng thẳng,hồi hộp trong suốt quá trình G đếm từng chiếc lá thường xuân rơi xuống,họ hồi hộp dõi theo ánh mắt tuyệt vọng của G, họ đã không đứng ngoài cuộc mà là người tiếp thêm sức mạnh cho G trong chuyến hành trình đấu tranh chống bệnh tật. Nếu như Xiu quan tâm G bằng món cháo gà,cử chỉ ân cần thi cụ Bơ men lại cho G niềm tin, làm cho G hoàn toàn hồi sinh, hay có thể nói là tặng G một mạng sống. Cụ đã bất chấp mưa gió để vẽ chiếc lá cuối cùng trong khi chiếc lá thật đã rụng. CLCC không chỉ mang lại giá trị tinh thần cho G mà còn trở thành kiệt tác của cụ Bơ men 2. Kiệt tác chiếc lá cuối cùng của cụ Bơ men GV cho HS thảo luận nhóm: ? Tìm những chi tiết nói về bức tranh Chiếc lá cuối cùng của cụ Bơ men? Nhóm 1 Về hình thưc nó có giống như lá Về hình thật không? Chi tiết nào thức chứng minh điều đó? Nhóm 2 Cụ Bomen vẽ chiếc lá nhằm mục đích gì? Về mục đích Nhóm 3 Cụ vẽ chiếc lá trong hoàn cảnh nào? Thời điểm đó có gì đặc Về hoàn biệt?và đã vẽ bằng những dụng cảnh, thời
4. tiết,và cụ nào? dụng cụ vẽ Nhóm 4 §Ó vẽ ®­îc bøc tranh, cô ®· Sự trả giá ph¶i ®¸nh ®æi ®iÒu g×? Nó rất đẹp, giống như lá thật Nhóm 1: “cuống lá màu xanh sẫm, rìa Về hình lá có hình răng cưa nhuốm thức màu vàng úa”. Thật đến nỗi mà hai họa sĩ là Gioxi vàXiu cũng không nhận ra. Nhóm Nó góp phần lấy lại 2Về mục niềm tin và cứu sống Giônxi. đích Nhóm 3 Nó được tạo ra trong một đêm Về hoàn mưa gió rét mướt, Đèn bão, cảnh thang, bảng pha màu xanh Dụng cụ, và màu vàng Nhóm 4: Nó được tạo ra bằng chính Sự trả giá sinh mạng của người đã vẽ ra nó, bằng tình yêu thương bao la và sự hi sinh cao thượng. Gvbinh sau cau tra loi cua nhom3: Trong ®ªm tèi trêi, m­a vµ tuyÕt r¬i d÷ déi, ngän ®Ìn dÇu leo lÐt mµ cô B¬- men mang theo chØ gióp cô soi vµo bøc tranh cña m×nh chø kh«ng gióp cô quan s¸t chiÕc l¸ trªn c©y ®­îc. Vµ cã lÏ chiÕc l¸ thËt còng ®· rông tõ l©u, cô kh«ng thÓ nh×n mÉu ®­îc. (xem lại chỗ này, không nhất thiết phải nói. Nếu nói thì nên trau chuốt từ ngữ) ?Cô hoạ sĩ Xiu cho rằng bức tranh của cụ Bơ - Cứu sống một con người men là một kiệt tác. Em có đồng ý với Xiu - Đặt dấu ấn cho sự nghiệp nghệ thuật không? Tại sao? - Kết tinh từ tình thương - Cứu sống một con người
5. - Đặt dấu ấn cho sự nghiệp nghệ thuật - Kết tinh từ tình thương GV: Trong lÝ luËn héi ho¹, kiÖt t¸c ®­îc thÓ hiÖn ë tõng ®­êng nÐt, ë nh÷ng s¾c mµu, ë bè côc, ë chÊt liÖu vµ nã ph¶i cã hån, ph¶i chøa ®ùng sù sèng vµ to¸t ra sù sèng. Nã ph¶i t¸c ®éng tÝch cùc tíi cuéc sèng, t¸c ®éng ®Õn t©m hån vµ t×nh c¶m cña ng­êi xem vµ råi thøc tØnh hä. Bøc tranh “ChiÕc l¸ cuèi cïng” cña cô B¬-men ®· mang ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè cña 1 kiÖt t¸c héi ho¹. - >la hinh anh dep cua su yeu thuong, tình ? Bức tranh CLCC mang ý nghĩa gì? người trong cuộc sống. GV bình: Bức vẽ của cụ Bơ men không giống như bao bức tranh bình thường khác. Nó không những giúp cứu sống một mạng người mà còn là một dấuán toả sáng, dấuấn cuối cùng kết thúc sự nghiệpcủa một hoạ sĩ già 40 năm khao khát nhưng đều thất bại. Bức tranh không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn có giá trị nhân sinh được kết tinh từ lòng thương người, đặc biệt là những con người không cùng huyết thống. GV cho Hs so sánh hoàn cảnh của G và cô bé bán diêm *Giống: - Đều vào mùa đông lạnh lẽo - Số phận nghèo khổ *Khác - Cô bé bán diêm chết trong sự thờ ơ, lạnh lùng của người đời - G được cứu sống bằng tình yêu thương, sự quan tâm của những người xa lạ. GV bình: Nhà văn Nga Mác xim góc ki từng nói: “ nơi lạnh giá nhất trên thế gian không phải là bắc cực mà là noi không có tình người.
6. Còn nơiđâu có tình người, con người biết san sẻ thì phép màu có thể xảy ra. Vì vậy chúng ta đừng bao giờđổ lỗi cho hoàn cảnh,cho số phận, đừng bao giờ nghĩđó không phải là họ hàng,là người thân của tôi mà không quan tâm đến người khác. Bởi cụ Bơ men và Xiu cũng hoàn toàn xa lạ với G. Chỉ có tình thương, và sức mạnh của tình người mới có thể giúp cho xh ngày càng tốtđẹp hơn. Đặc biệt là trong cái xã hội mà con ngườiđang hối hả kiếm tiền,hối hả tìm được vị trí chức danh thì tình thương lại còn có cần thiết hơn nhiều. III. Tæng kÕt Ho¹t ®éng 3: h­íng dÉn HS tæng kÕt Theo dâi m¹ch truyÖn, em thÊy t¸c gi¶ ®· sö 1. NghÖ thuËt: dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? Câu hỏi này - Tác giả đưa người đọc trải qua một hành chung chung, khó cho ,hs trình đầy cảm xúc H: NÐt ®éc ®¸o cña NT truyÖn ng¾n O-hen-ri - Tạo ra tình huống đảo ngược, bất ngờ trong CLCC lµ cách kể chuyện hấp dẫn, đưa ngườiđọc trải qua hạnh trình đầy cảm xúc và tạo ra tình huống bất ngờ, đảo ngược. Em hãy chứng minh điềuđó? GV liên hệ với truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao: LH sau khi bán cậu vàng đã chịu bản án lương tâm,dằn vặt mình vì đã đánh lừa một con chó. Khi nghe Binh Tư kể lại chuyện LH xin bả chó, ông giáo đã hiểu lầm, cho rằng LH cùng giống như BT bẫy chó để sống qua ngày. Chuyện vỡ oà sau khi ông giáo Thứ chứng kiến cái chết đau đớn, vật vã của LH, ông giáo đã hiểu ra tất cả, hiểu ra được bản lĩnh của con người và tự trách minh đã không tin tưởng LH. Cảm xúc đó là một dấu ấn khó quên trong tác phẩm. ? ë cuèi truyÖn, t¹i sao nhµ v¨n không cho Xiu - Cái kết mở, cho người đọc quyền đồng
7. kể lại việc cụ Bơ men đã vẽ chiếc lá như thế sang tạo với nhà văn nào?leo lên thang rồi pha màu ra sao hay không để cho Giôn xi bộc lộ thái độ, cảm xúc sau khi nghe kể về cái chết của cụ Bowmen? TG tạo ta cái kết mởđể cho ngườiđọc mặc sức tưởng tượng ra dáng vẻ của cụ Bơ men khi cố tạo ra chiếc lá cuối cùng hay. Nét vẽđó sinh động ra sao hoàn toàn dựa vào cảm quan của mọi người. Hay không cho G bộc lôj tâm trạng gì. Việc G nghĩ gì về bức tranh,về cái chết củacụ Bơ men câu trả lời nằmở tư duy ngườiđọc GV bình:O Henry đã cho người đọc một cơ hội đồng sáng tạo với mình. Siu day dứt về giá trị tình thương mà O không chỉ đặt ra cho tác phẩm của mình cách đây 100 năm mà ông còn trao lại cái quyền giải đáp đó cho người đọc. Đây cũng chính là sự khác biệt của O với những nhà văn Mỹ khác và các nước trên thế giới. 2. Néi dung : - T×nh yªu th­¬ng cao c¶ gi÷a con ng­êi ? Qua c©u chuyÖn vÒ nh÷ng ho¹ sÜ nghÌo, nhµ nghÌo khæ víi nhau. v¨n O-hen-ri muèn göi g¾m tíi chóng ta ®iÒu - Ca ngîi søc m¹nh cña nghÖ thuËt ch©n g×? chÝnh. Gv bình: Kiệt tác cụ Bơ men để lại không chỉ nói về sự sống mà còn về tình yêu thương giữa những con người với con người.Đôi khi kết thúc của sự sống này lại mở ra một giai đoạn mới, hành trình mới. Hành trình của cụ Bơ men đã kết thúc nhưng hành trình của G thì mới chỉ bắt đầu, cô sẽ đi bằng tất cả năng lượng, sự mạnh * Ghi nhớ mẽ mà lão hoạ sĩ già đã cho cô IV. LuyÖn tËp Ho¹t ®éng 4: HD HS luyÖn tËp - Hình thức: Đoan văn dài (5-7 dòng) Viết đoạn văn ngắn (5 -7 dòng) đóng vai Giôn - Nội dung: Tâm trạng suy nghĩ của Giôn – xi và nêu cảm nhận và suy ngẫm của mình sau xi sau khi nghe Xiu kể về cái chết của cụ
8. khi nghe Xiu kể về cái chết của cụ Bơ men. Bơ- men. + Cảm xúc bất ngờ, sửng sốt về hành động của cụ + Cảm xúc biết ơn + trân trọng mạng sống của mình GV chốt: Chủ đề tình thương một lần nữađã tạo ra một cảm xúc mãnh liệt cho ngườiđọc, đặc biệt làtrong guồng quay cuộc sống hiện nay. Trướcđây có thể trong chiến tranh tình thương giữa con người là vô cùng quan trọng nhưg ngày nay khi nhịp sống ngày càng hối hả, gấp gáp, con người nhiều khi thờơ, lạnh lùng, vô cảm ngay cả với đồng loại của mình thì lòng nhân ái, tình thương người lại càng cần thiết hơn bội phần. 4.Cñng cè: GV chốt bằng sơ đồ tư duy 5.H­íng dÉn häc bµi: - §äc l¹i v¨n b¶n. - Häc bµi theo qu¸ tr×nh t×m hiÓu. - Häc thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ tiÕt sau: S­u tÇm c¸c tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng chØ ng­êi ruét thÞt, th©n thÝch.