Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 73, văn bản: Nhớ rừng

Nội dung tài liệu: Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 73, văn bản: Nhớ rừng

1. CHỦ ĐỀ 2 (6 tiết) TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC TRONG THƠ MỚI VÀ RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN CẢM NHẬN VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC CÓ SỬ DỤNG CÂU NGHI VẤN Ngày soạn: Ngày dạy: TIẾT 73:Văn bản NHỚ RỪNG (Tiết 1) (Thế Lữ) I/ Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: - Sơ giản về phong trào thơ mới. - Chiều sâu tư tưởng yêu nước thầm kín của lớp thế hệ trí thức Tây học chán ghét thực tại,vươn tới cuộc sống tự do. - Hình tượng nghệ thuật độc đáo,có nhiều ý nghĩa của bìa thơ Nhớ rừng. 2.Năng lực: - Nhận biết được tác phẩm thơ lãng mạn. - Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn. - Phân tích được những chi tiết nghệ thuâật tiêu biểu trong tác phẩm. 3.Phẩm chất: - Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước cho hs. II. Chuẩn bị của thầy và trò -Giáo viên: Máy chiếu -Học Sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn SGK III. Các hoạt động dạy và học 1. Ổn định tổ chức lớp (1 Phút) 2. Kiểm tra bài cũ: (4 Phút) Kiểm tra sự chuẩn bị của hs. 3. Nội dung bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Giới thiệu bài (1p) -GV: Sơ lược về thơ mới và phong trào thơ mới; Thế Lữ là nhà thơ có công đầu đem lại chiến thắng cho thơ mới lúc ra quân; “ Nhớ rừng ” là lời con hổ trong vườn bách thú - tác giả mượn lời con hổ bài thơ có được sự đồng cảm rộng
2. lớn, có tiếng vang lớn. Hoạt động 2: Tìm hiểu chung (20p) I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả -GV chiếu chân dung tác giả (?) Nêu những nét chính về tác giả - Thế Lữ (1907 – 1989) là một trong những -GV chiếu những thông tin cơ bản về tác nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ giả mới. -GV chiếu hình ảnh 1 số nhà thơ mới trong giai đoạn đầu 2. Tác phẩm: góp phần mở đường cho sự thắng lợi của phong trào Thơ mới -GV nêu xuất xứ của văn bản a.Xuât xứ -GV hướng dẫn cách đọc: - In trong tập “Mấy vần thơ” + Đoạn 1 và 4 đọc với giọng buồn, ngao b.Đọc-chú thích ngán, bực bội, u uất; có những từ ngữ kéo dài, 1 vài từ dằn giọng, 1 vài từ mỉa mai, khinh bỉ + Đoạn 2, 3 và 5: Giọng vừa hào hứng vừa tiếc nuối, tha thiết và bay bổng, mạnh mẽ và hùng tráng để rồi kết thúc bằng câu thơ than thở như 1 tiêng thở dài bất lực + Chú ý đọc liền mạch những câu thơ vắt dòng (bắc cầu), hững câu thơ có từ để, từ với ở đầu câu -GV đọc mẫu -HS đọc tiếp -GV nhận xét cách đọc (?)Bài thơ được chia làm mấy phần? Nêu c. Bố cục: 3 phần nội dung từng phần? - Phần 1: Khổ 1 và 4 → Cảnh con hổ ở vườn -GV chiếu đáp án bách thú. - Phần 2: Khổ 2, 3 → Cảnh con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ. - Phần 3: Khổ 5 → Sự khao khát tha thiết được trở về cuộc sống tự do và tình cảm của tác giả. Hoạt động 3: Đọc hiểu văn bản(15p) II. Đọc hiểu vă bản 1. Cảnh con hổ ở vườn bách thú *Khổ 1:
3. -Gv chiếu khổ 1 và hình ảnh minh họa - Hoàn cảnh: Bị nhốt trong cũi sắt, nhục (?) Con hổ ở vườn bách thú có hoàn cảnh nhằn tù hãm, thành thứ đồ chơi. như thế nào? - Từ ngữ thể hiện tâm trạng: -Gv chiếu đáp án + Gậm một khối căm hờn (?) Tâm trạng của con hổ ra sao? Thể + Ta nằm dài trông hiện qua những từ ngữ nào? + Khinh lũ người -GV chiếu đáp án + Sa cơ bị để chịu  Sử dụng từ ngữ, hình ảnh chọn lọc, cách xưng hô đặc biệt kết hợp giọng thơ u uất đã (?) Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, cách diễn tả tâm trạng căm giận, uất ức, khinh xưng hô, đặc biệt giọng thơ u uất đã diễn thường ngao ngán trước cuộc sống hiện tại tả tâm trạng của con hổ như thế nào? của con hổ ở vườn bách thú. *Khổ 4: ?) Từ tâm trạng của con hổ ở vườn bách - Cảnh: Không thay đổi, hoa chăm, cỏ xén, thú, em có liên tưởng, suy nghĩ gì đến dải nước đen giả suối, mô gò thấp kém, tình hình đất nước, nhân dân ta trong vừng lá hiền lành không bí hiểm -> Cảnh thời bấy giờ? đơn điệu nhàm tẻ, nhân tạo do bàn tay sửa -Gv chiếu khổ 4 và hình ảnh minh họa sang, tỉa tót của con người nên tầm thường, (?) Dưới con mắt của chúa sơn lâm cảnh giả dối không phải là vườn bách thú hiện lên như thế nào? Em của thế giới tự nhiên to lớn, mạnh mẽ, bí có nhận xét gì về giọng thơ, nhịp thơ? hiểm. -Gv chiếu đáp án - Nhịp thơ: Ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê, giọng thơ giễu cợt ở hai câu đầu.Câu tiếp theo như được kéo dài ra -> Cảnh tù túng đáng chán, đáng khinh, đáng ghét. => Cảnh vườn bách thú là thực tại xã hội đương thời, thái độ của hổ là thái độ của (?) Liên hệ cảnh vườn bách thú và thái người dân đối với xã hội đó. độ của hổ với thực tế đương thời? -Gv chiếu đáp án III. LuyÖn tËp: HĐ3: Giao nhiÖm vô luyÖn tËp.(5p) - §äc diÔn c¶m hai khæ th¬ võa häc. - Em thÝch nhÊt ®o¹n th¬ nµo? v× sao? Hoạt động 4: Củng cố(2p) (?) Tâm trạng của con hổ khi bị nhốt trong vườn bách thú như thế nào? (?) Cảnh vườn bách thú được cảm nhận dưới cái nhìn của con hổ như thế nào? Hoạt động 5: Hướng dẫn tự học(1p) -Học thuộc lòng bài thơ - Soạn tiếp bài để tiết sau học tốt hơn
4. * Rút kinh nghiệm: Ngày soạn: Ngày dạy: TIẾT 74: Văn bản NHỚ RỪNG (Tiếp) Thế Lữ I/ Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: - Sơ giản về phong trào thơ mới. - Chiều sâu tư tưởng yêu nước thầm kín của lớp thế hệ trí thức Tây học chán ghét thực tại,vươn tới cuộc sống tự do. - Hình tượng nghệ thuật độc đáo,có nhiều ý nghĩa của bìa thơ Nhớ rừng. 2.Năng lực: - Nhận biết được tác phẩm thơ lãng mạn. - Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn. - Phân tích được những chi tiết nghệ thuâật tiêu biểu trong tác phẩm. 3.Phẩm chất: - Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước cho hs. II. Chuẩn bị của thầy và trò -Giáo viên: Máy chiếu -Học Sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn SGK III.Các hoạt động dạy và học 1.Ổn định tổ chức lớp: 1 phút 2.Kiểm tra bài cũ: 4 phút -Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt được thể hiện qua những câu thơ nào? Đó là tâm trạng như thế nào? 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung chính Hoạt động 1: Giới thiệu bài (1p) -GV: Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về tâm trạng ngao ngán, căm hờn của
5. hổ khi bị giam cầm trong cũi sắt ở vườn bách thú. Vậy khi nằm trong đó hổ sẽ nhớ lại thời oanh liệt của mình như thế nào và khi đó hổ có những lời nhắn gửi gì. Tiết học hôm nay chúng ta tiếp tục tìm hiểu điều đó. Hoạt động 2:Đọc hiểu văn bản (25p) II.Đọc hiểu văn bản (tiếp) 2.Cảnh con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ. -GV chiếu khổ 2 và hình ảnh minh họa *Khổ 2: (?) Cảnh giang sơn được miêu tả như - Cảnh núi rừng hùng vĩ với: “bóng cả, thế nào? Nhận xét từ ngữ được sử cây già” đầy vẻ thâm nghiêm. dụng trong đoạn thơ? Qua đó, cảnh - Âm thanh dữ dội: “tiếng gió gào rừng hiện lên như thế nào? ngàn”,“giọng nguồn hét núi”,“thét -GV chiếu đáp án khúc trường ca dữ dội”. -GV: Núi rừng đại ngàn vốn đã linh → Từ ngữ chọn lọc, phong phú và gợi tả thiêng, hùng vĩ, trong nỗi nhớ của kẻ đã làm nổi bật cảnh đại ngàn hùng vĩ, sa cơ, chịu tù đầy lại càng trở lên hùng mạnh mẽ, hoang dã, bí ẩn linh thiêng, vĩ, linh thiêng hơn bao giờ hết. Thế Lữ nơi giang sơn mà hổ đã từng ngự trị. đã miêu tả về một thế giới phi thường bằng bút pháp khoa trương lãng mạn và trí tưởng tượng bay bổng kỳ diệu. (?) Trên cảnh đại ngàn ấy chúa sơn - Hổ xuất hiện: lâm đã xuất hiện như thế nào? + dõng dạc đường hoàng → oai phong -GV chiếu đáp án + Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng → so sánh làm nổi bật sự mềm mại của thân hình hổ. + Vờn bóng, mắt thần quắc → vẻ đẹp oai phong, đầy sức mạnh chế ngự hoàn toàn cảnh vật, tất cả đều im hơi. (?) Tác giả đă sử dụng biện pháp nghệ  Câu thơ sống động, giàu chất tạo thuật nào trong đoạn thơ nói về chúa hình, diễn tả chính xác vẻ đẹp vừa uy sơn lâm? Tác dụng? nghi, dũng mãnh vừa mềm mại, uyển -GV chiếu đáp án chuyển của chúa sơn lâm. (?) Theo em, khi nhớ lại hình ảnh của mình trong quá khứ vậy, tâm trạng của hổ sẽ ntn? - HS: Thoả mãn, tự hào. -GV: Vậy cũi sắt kia sao có thể giam hãm được tâm hồn mãnh hổ? Chúa
6. sơn lâm ở tù mà tâm hồn ở giang sơn cũ. Bởi ở đó nó không chỉ là "chúa tể muôn loài" mà nó còn thoả sức tắm mình trong thế giới thiên nhiên kỳ thú. -GV chiếu khổ 3 *Khổ 3: - Đoạn thơ trên là một bức tranh tứ - Một bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy, bốn bình tuyệt đẹp. Em hãy chỉ ra và trình cảnh, cảnh nào cũng có núi rừng hùng bày cảm nhận của em về bộ tranh ấy? vĩ tráng lệ và hình ảnh hổ nổi bật với tư -HS thảo luận nhóm 3 phút thế lẫm liệt, uy nghi, kiêu hùng đúng là -GV chiếu đáp án một vị chúa sơn lâm đầy uy lực. (?) Nhận xét nét nghệ thuật nổi bật - Nghệ thuật: hình ảnh thơ tráng lệ, câu trong đoạn thơ? hỏi tu từ kết hợp điệp ngữ “nào đâu? đâu?” lặp đi lặp lại liên tục nhiều lần → diễn tả thấm thía nỗi nhớ tiếc da diết, đau đớn, của con hổ đối với những quá khứ huy hoàng của nó. Và giấc mơ huy GV trình chiếu hoàng đã khép trong tiếng than u uất: Y/c HS đọc đoạn 4-5 “ - Than ôi! Thời oanh liệt nay còn ? Khổ thơ nào miêu tả cảnh vườn bách đâu?” thú và tâm trạng của hổ? 3. Sự khao khát tha thiết được trở về cuộc sống tự do và tình cảm của tác giả. ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch më ®Çu vµ kÕt - Më ®Çu vµ kªt thóc b»ng hai c©u biÓu thóc cña ®o¹n cuèi ? c¶m. ? GiÊc méng ngµn cña con hæ h­íng vÒ 1 kh«ng gian ntn? GV: Oai linh, hïng vÜ, thªnh thang-> -> Trùc tiÕp béc lé khao kh¸t ®­îc sèng nh­ng lµ 1 kh«ng gian trong méng tù do nh­ng ®µnh bÊt lùc chÞu c¶nh giam "N¬i ta kh«ng cßn thÊy bao giê” cÇm. ? Theo em "GiÊc méng ngµn" cña con hæ lµ giÊc méng ntn? - GiÊc méng to lín, m·nh liÖt Gv: Më ®Çu vµ kÕt thóc khæ th¬ ®Òu lµ kiÓu c©u c¶m th¸n ? Sö dông nhiÒu c©u c¶m th¸n nh­ vËy trong mét khæ th¬ cã ý nghÜa g×? Gv b×nh: §o¹n cuèi ®· ®­a t©m tr¹ng bøc xóc cña nh©n vËt tr÷ t×nh (con hæ) lªn ®Õn
7. ®Ønh cao sù ch¸n ng¸n, u uÊt, thÊt väng bÊt lùc. Trong t×nh c¶nh hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai, chóa rõng kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ngoµi c¸ch chÊp nhËn. Tuy nhiªn kh«ng muèn ®Çu hµng, kh«ng muèn khuÊt phôc hoµn toµn th× nã chØ cßn c¸ch thØnh tho¶ng ch×m s©u vµo sau giÊc méng ngµn ®Ó nhí vÒ, gÆp l¹i h×nh bãng oai hïng vµng son cña m×nh trong méng ¶o mµ th«i. HĐ3: Giao nhiÖm vô tæng kÕt (5p) III. Tæng kÕt: ? H·y t×m vµ PT nh÷ng nÐt ®Æc s¾c 1. NghÖ thuËt: NT næi bËt cña bµi th¬. - Bµi th¬ trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n. GV: §Æc biÖt giäng th¬ lu«n thay ®æi, - Cã biÓu t­îng ®Ñp vµ thÝch hîp. s¸ng t¹o ®Ó béc lé c¶m xóc, khi th× u - H×nh ¶nh th¬ giµu chÊt t¹o h×nh. uÊt bùc däc, d»n vÆt, khi th× say s­a, - Ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu phong phó, tha thiÕt hïng tr¸ng, song vÉn nhÊt giµu søc biÓu c¶m. qu¸n vµ trµn ®Çy c¶m xóc, m¹ch c¶m xóc s«i næi tu«n trµo trùc tiÕp. -> §ã chÝnh lµ ®Æc ®iÓm cña th¬ tr÷ t×nh l·ng m¹n ? ý nghÜa cña bµi th¬ nhí rõng lµ g×? 2. Néi dung: M­în lêi con hæ ®Ó kh¬i gîi lßng yªu n­íc thÇm kÝn cña ng­êi d©n mÊt n­íc thuë Êy. -> Gäi 2 Hs ®äc l¹i ghi nhí SGK/7 * Ghi nhí: SGK/7 HĐ4: Giao nhiÖm vô luyÖn tËp.(5p) IV. LuyÖn tËp: Th¶o luËn: Nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh cã nhËn xÐt: “trong bµi th¬ Nhí rõng, ta t­ëng chõng thÊy nh÷ng ch÷ bÞ x« ®Èy, * Lêi th¬ ph¶n ¸nh nçi ch¸n ghÐt thùc bÞ d»n vÆt bëi mét søc m¹nh phi t¹i, h­íng tíi ­íc m¬ vÒ mét cuéc sèng th­êng. ThÕ L÷ nh­ mét viªn t­íng tù do, ch©n thËt. ®iÒu khiÓn ®éi qu©n ViÖt ng÷ b»ng - Giäng th¬ µo ¹t, kháe kho¾n. nh÷ng mÖnh lÖnh kh«ng thÓ c­ìng - H×nh ¶nh, ng«n ng÷ gÇn gòi. ®­îc”. ? Em hiÓu søc m¹nh phi th­êng ®ã lµ g×? Gv: "Nhí rõng" lµ mét trong nh÷ng thi phÈm tiªu biÓu cña th¬ l·ng m¹n , bëi: - Lêi th¬ ph¶n ¸nh nçi ch¸n ghÐt thùc
8. t¹i, h­íng tíi ­íc m¬ vÒ mét cuéc ®êi tù do, ch©n thËt. - Giäng th¬ µo ¹t, khoÎ kho¾n. - H×nh ¶nh ng«n tõ gÇn gòi. 4. Củng cố: (2p) - Gv hệ thống lại kiến thức của toàn bài 5.Hướng dẫn về nhà:(1p) - Häc thuéc bµi th¬, t×m hiÕu néi dung vµ nghệ thuật bµi th¬; Ph©n tÝch mét sè h×nh ¶nh ®Æc s¾c trong bµi. - ChuÈn bÞ:Ông đồ * Rút kinh nghiệm: