Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 (Cánh diều) - Bài 1: Đọc hiểu văn bản "Tôi đi học" - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Huyền

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 (Cánh diều) - Bài 1: Đọc hiểu văn bản "Tôi đi học" - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Huyền

1. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- Ngày soạn: Ngày 12,15/9 12,14/9 3/9/2023 Dạy Tiết 2,3,1 4,5,3 Lớp 8A 8B BÀI 1- TRUYỆN NGẮN ( 12 tiết) Tiết 3,4,5 : Đọc – hiểu văn bản 1 TÔI ĐI HỌC – Thanh Tịnh – I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Những nét tiêu biểu về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của nhà văn Thanh Tịnh - Những nét chung về văn bản “Tôi đi học”. - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện ngắn Việt Nam. 2. Năng lực - Phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực hợp tác qua hoạt động nhóm và trình bày sản phẩm học tập. - Nhận biết được một số yếu tốt hình thức (cốt truyện, nhân vật, chi tiết, ngôi kể, ngôn ngữ ) và nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa, tình cảm, ) của truyện ngắn “Tôi đi học”. - Phát hiện, phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà Thanh Tịnh 3. Phẩm chất: - Trách nhiệm: - Chăm chỉ trong thực hiện nhiệm vụ II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Thiết bị: Máy tính, máy chiếu - Học liệu: Hình ảnh, viedeo phiếu học tập có liên quan đến nội dung của tiết học. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC TIẾT 3 1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (5’) a. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức ngữ văn, kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học. b. Nội dung: GV cho HS nghe bài hát “Ngày đầu tiên đi học”, sau đó kết nối với nội dung của tiết đọc – hiểu văn bản. HS nghe bài hát: “Ngày đầu tiên đi học”, suy nghĩ cá nhân và trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm: - HS nghe nội dung bài hát. Trình bày được những cảm xúc của bản thân trong ngày đầu tiên đi học. -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
2. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) GV: Trước khi vào nội dung của tiết học này, cô và các em cùng lắng nghe bài hát. Bài hát đã khơi gợi trong em những tình cảm, cảm xúc nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS: Quan sát, lắng nghe video và suy nghĩ cá nhân để đưa ra câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV mời một vài HS xung phong trả lời câu hỏi. HS trả lời câu hỏi. HS khác nhận xét Bước 4: Kết luận, nhận định (GV): - Nhận xét câu trả lời của HS, bổ sung thêm thông tin (nếu cần) - Kết nối vào nội dung bài học 2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI I. ĐỌC HIỂU CHUNG : 40 PHÚT 1. Tác giả Mục tiêu: Học sinh biết được những thông tin cơ bản về nhà văn Thanh Tịnh Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) (?) Trình bày những thông tin chính về nhà văn I. ĐỌC HIỂU CHUNG Thanh Tịnh? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ 1. Tác giả HS: Xem lại nội dung chuẩn bị ở nhà trả lời câu hỏi - Thanh Tịnh (1911-1988), Bước 3: Báo cáo thảo luận tên thật là Trần Văn Ninh GV: Mời HS trả lời - Quê ven sông Hương, ngoại HS: trình bày thông tin về nhà văn Thanh Tịnh ô Huế - Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, - Là nhà giáo, nhà văn, nhà sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) thơ. Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Sáng tác của ông toát lên vẻ GV: đẹp đằm thắm, tình cảm êm - Nhận xét phần chuẩn bị của HS dịu, trong trẻo. - Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội - Tác phẩm tiêu biểu: Hậu dung tiếp theo. chiến trường (1937), Quê mẹ (1941) -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
3. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- 2. Tác phẩm Mục tiêu: - HS biết cách đọc và tóm tắt văn bản “Tôi đi học” - Nhận biết được một số đặc điểm của truyện ngắn: cốt truyện, nhân vật, chi tiết, sự kiện, - Trình bày những thông tin chính về văn bản “Tôi đi học”: + Thể loại + Phương thức biểu đạt + Nhân vật chính + Ngôi kể + Các sự việc chính + Bố cục Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao. HĐ CỦA GV VÀ HS ND CẦN ĐẠT a. Đọc, tóm tắt Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) 2. Tác phẩm - Hướng dẫn cách đọc a. Đọc, tóm tắt - Yêu cầu HS tóm tắt ngắn gọn văn bản b. chú thích Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Thể loại: truyện ngắn GV: + Quy mô: tác phẩm văn - Yêu cầu HS đọc mẫu xuôi cỡ nhỏ - Yêu cầu HS khác nhận xét cách đọc + Bối cảnh: không gian HS đọc mẫu nhỏ, thời gian nhất định Bước 3: Báo cáo, thảo luận + Nhân vật: thường ít nhân - HS còn lại nghe, nhận xét về cách đọc của bạn vật Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) + Sự kiện: ít sự kiện phức - Nhận xét cách đọc và phần tóm tắt của HS tạp. - Chốt cách đọc, chốt nội dung tóm tắt và chuyển dẫn + Chi tiết: chi tiết cô đúc, sang phần b. Tìm hiểu chung về văn bản lời văn mang nhiều ẩn ý Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) + Cốt truyện đơn giản, - Yêu cầu HS mở PHT số 1 nhiều dạng: sự việc khác - Chia nhóm cặp đôi theo bàn thường kỳ lạ; sự việc giản - Nhiệm vụ: dị, đời thường mà giàu chất + 1 phút HĐ cá nhân: xem lại PHT đã chuẩn bị thơ; có truyện giàu tính, + 2 phút tiếp theo: trao đổi, chia sẻ để thống nhất nội triết lý; lại có truyện ngắn dung trong PHT số 1 rất giàu chất thơ. -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
4. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 - Thể loại truyện ngắn: - Phương thức biểu đạt: tự + Quy mô: sự + Bối cảnh: - Ngôi kể: ngôi thứ nhất + Nhân vật: ............. - Nhân vật chính: nhân vật + Sự kiện: ................. tôi + Chi tiết: ................. - Nhân vật phụ: mẹ, ông + Cốt truyện:.... Đốc, các bạn - Phương thức biểu đạt - Các sự việc chính: - Nhân vật + Dòng cảm xúc của nhân - Ngôi kể vật “tôi” trên đường đến - Các sự việc chính trường - Bố cục + Dòng cảm xúc của nhân - Cốt truyện vật “tôi” ở trên sân trường Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ + Dòng cảm xúc của nhân GV gợi ý: Bằng sự chuẩn bị PHT ở nhà, em hãy đọc vật “tôi” khi vào lớp học PHT của bạn xem có nội dung nào cần trao đổi hay - Bố cục: không. + Phần 1: từ đầu đến “trên HS: Đọc PHT số 1 của bạn và đánh dấu nội dung khác ngọn núi”: Cảm giác, tâm biệt để trao đổi. trạng của “tôi” khi mẹ dắt Bước 3: Báo cáo thảo luận tay đến trường GV: Chỉ định một số cặp đôi trình bày sản phẩm (PHT + Phần 2: tiếp theo đến số 1) “nghỉ cả ngày nữa”: Suy HS: nghĩ, cảm xúc của “tôi” khi - Đại diện cặp đôi trình bày từng nội dung trong PHT bước vào sân trường Mĩ Lí. số 1. + Phần 3: còn lại: Tâm - Những cặp đôi còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình trạng của “tôi” khi ngồi bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm trong lớp học cặp đôi của bạn. - Cốt truyện: giản dị, đời Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) thường, giàu chất thơ. Kể GV: theo trình tự thời gian, men - Nhận xét từng nội dung của bạn, nhận xét sản phẩm theo dòng hồi tưởng của trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác nhân vật “tôi”. (nếu có). - Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT : TIẾT 4 1. Bối cảnh của câu chuyện -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
5. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- Mục tiêu: - HS tìm, phát hiện và nêu được những chi tiết về bối cảnh của câu chuyện. + Thời gian xảy ra câu chuyện + Cảnh vật + Con người - Nhận xét được bối cảnh của câu chuyện Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về bối cảnh của câu chuyện. HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập HĐ CỦA GV VÀ HS ND CẦN ĐẠT Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) II. ĐỌC HIỂU CHI TIẾT HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi): 1. Bối cảnh của câu chuyện ? Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con - Thời điểm: cuối thu thời điểm mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? khai trường HĐ nhóm - Không gian: trên con đường dài và - GV chia nhóm lớp hẹp Thời điểm, nơi chốn quen - Yêu cầu mở PHT và hoàn thành PHT bằng thuộc, gắn liền với tuổi thơ tác giả cách trả lời câu hỏi sau: ?Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật Thiên nhiên Con người trong phần 1 (chi tiết miêu tả khung cảnh + một buổi mai +Mẹ tôi âu yếm thiên nhiên và hình ảnh con người). đầy sương thu nắm tay tôi dẫn ?Chỉ ra biện pháp nghệ thuật được sử dụng? và gió lạnh đi, (Vai trò của tưởng tượng trong tiếp nhận văn + con đường + mấy cậu nhỏ học) làng dài và trạc bằng tuổi ? Qua đó em có nhận xét gì về bối cảnh của hẹp.... tôi áo quần câu chuyện? + cảnh vật xung tươm tất, nhí quanh đều thay nhảnh gọi tên Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (HS) đổi. nhau hay trao GV hướng dẫn HS đọc đoạn văn số 1 và tìm sách vở cho chi tiết. nhau xem... HS đọc SGK, tìm chi tiết + Mấy cậu đi trước ôm sách Bước 3: Báo cáo, thảo luận vở nhiều lại kèm HĐ cá nhân: cả bút thước GV: nữa. - Gọi HS trả lời câu hỏi NT: Miêu tả, tưởng tượng,.. - Gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn => Người đọc như nhập vào cảnh sắc, hòa cùng tâm trạng nao nức -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
6. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- HS: của nhà văn. Rút ngắn khoảng cách giữa quá khứ và hiện tại. - Đại diện trả lời câu hỏi - HS còn lại lắng nghe, nhận xét và bổ sung cho câu trả lời của bạn (nếu cần). HĐ nhóm GV: - Yêu cầu đại diện nhóm trình bày sản phẩm - Yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). HS: - Nhóm đại diện trình bày sản phẩm học tập - Các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời/sản phẩm học tập và nhận xét của cá nhân/nhóm HS. - Chốt, bình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. 2. Cách xây dựng nhân vật trong truyện Mục tiêu: - HS tìm, phát hiện những chi tiết về nhân vật “tôi”: (cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, tâm trạng của nhân vật). - Nhận xét của người kể chuyện và các nhân vật khác. Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về các nhân vật trong truyện. HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Trên đường đến trường Ở trên sân trường Khi vào lớp học - con đường này tôi đã - Cảm thấy ngôi - Mùi hương lạ, thấy lạ với quen đi lại lắm lần, nhưng trường vừa cao, bức hình treo trên tường, lạm lần này tự nhiên thấy lạ” vừa sạch sẽ, vừa nhận bàn ghế, chỗ ngồi là của - Cảnh vật chung quanh tôi oai nghiêm. mình; không hề thấy xa lạ với đều thay đổi - Cảm thấy nhỏ bé người bạn mới ngồi bên. -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
7. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- -Nâng niu mấy quyển vở, so với trường, lo sợ muốn thử sức cầm bút. vẩn vơ - Khi trống trường vang lên: giật mình, lúng túng, sợ hãi quả tim như ngừng đập. - Nghệ thuật: miêu tả tâm lí, hình ảnh so sánh đặc sắc => Khắc họa thành công nhân vật “tôi” hồn nhiên, trong sáng nhưng cũng rất nhạy cảm và đã bắt đầu có ý thức về sự trưởng thành ngay trong ngày đầu tiên đi học. HĐ CỦA GV VÀ HS ND CẦN ĐẠT Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) 2. Cách xây dựng nhân vật trong HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi): truyện ? Nhân vật “tôi” được miêu tả qua những chi a. Nhân vật “tôi” tiết nào? * Nhân vật được miêu tả qua: HĐ nhóm + Lời nói: Xin mẹ được cầm bút - GV chia nhóm lớp thước - Yêu cầu mở PHT và hoàn thành PHT bằng + Hành động: Nâng niu sách vở cách trả lời câu hỏi sau: + Tâm trạng: Có sự thay đổi theo ? Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu trình tự không gian tiên đến lớp có sự thay đổi như thế nào? Chỉ * Tâm trạng của nhân vật tôi ra một số chi tiết tiêu biểu trong truyện thể - Ban đầu là bâng khuâng, phấn chấn hiện những tâm trạng ấy. đi bên mẹ trên con đường đến trường. ? Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả - Sau đó chuyển sang bỡ ngỡ, rụt rè và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm khi đứng ở sân trường. Tiếp đến là trạng nhân vật. cảm thấy lúng túng, vụng về, sau PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 đó, giật mình khi nghe gọi đến tên rồi Trên đường Ở trên sân Khi vào lớp bật khóc. đến trường trường học - Cuối cùng là cảm giác vừa xa lạ vừa . thân quen khi ngồi trong lớp học. * Nghệ thuật so sánh: - Nghệ thuật: - “... những cảm giác trong sáng ấy *Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh HS: hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời + Hoạt động cá nhân 5 phút, hoàn thành PHT quang đãng” → tình cảm đẹp đẽ, + Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, hoàn trong sáng của cậu bé lần đầu đi thành sản phẩm nhóm 5 phút. học. + Cử đại diện chuẩn bị báo cáo sản phẩm. - “Họ như con chim non đứng bên bờ -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
8. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- Bước 3: Báo cáo, thảo luận tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, - Đại diện các nhóm báo cáo kết quả và bổ nhưng còn ngập ngừng e sợ” → sự sung cho nhau. non nớt, khát vọng của những cậu - Giáo viên điều hành quá trình thảo luận. học sinh. Bước 4: Đánh giá, kết luận => Nhân vật “tôi” là cậu bé hồn - Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện nhiên, trong sáng nhưng cũng rất nhiệm vụ. nhạy cảm và đã bắt đầu có ý thức về - Giáo viên đánh giá, kết luận sự trưởng thành ngay trong ngày đầu tiên đi học. Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) b. Các nhân vật khác HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi): * Ông Đốc ? Nhân vật “ông Đốc” và các bậc phụ huynh - Lời nói: “Thế là các em vào lớp 5, được miêu tả qua những chi tiết nào? các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng, để thầy dạy các em *Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. được sung sướng”. “Thôi các em nên + Hoạt động cá nhân tìm câu trả lời đứng đây để sắp hàng vào lớp”. “ Các Bước 3: Báo cáo, thảo luận em đừng khóc. Trưa nay các em được - HS trả lời các câu hỏi về nhà cơ mà” - Giáo viên hỗ trợ nếu cần - Hành động: Nhìn học trò 1 cách Bước 4: Đánh giá, kết luận hiền từ và cảm động. - Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện => Ông Đốc là một người thầy, một nhiệm vụ. lãnh đạo hiền từ, thân thiện và yêu - Giáo viên đánh giá, kết luận thương học sinh. * Phụ huynh - Chuẩn bị quần áo, sách vở, đưa con đến trường, cầm sách vở cho con. Kiên nhẫn chờ đợi đưa các con vào lớp => Là người chu đáo, quan tâm, đầy tình yêu thương và trách nhiệm * Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 3. Đặc điểm truyện ngắn giàu chất THẢO LUẬN NHÓM hoàn thành PHT S3 trữ tình trong “Tôi đi học” ? Truyện ngắn “Tôi đi học” là một truyện - Về nội dung: tập trung miêu tả ngắn giàu chất thơ. Theo em, điều gì tạo nên những cảm xúc và diễn biến tâm đặc điểm ấy? (về nội dung, hình thức, ngôn trạng vừa vui mừng, phấn chấn vừa ngữ) ngỡ ngàng, lo sợ, của nhân vật PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 “tôi” trong buổi đầu tiên đến trường Về nội dung Về hình Về ngôn một cách chân thực và cảm động. thức ngữ - Về hình thức: Cốt truyện rất đơn -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
9. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- . giản, nhẹ nhàng, không có tình huống gay cấn, không nhiều sự kiện. *Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. - Về ngôn ngữ: Sử dụng những câu HS: văn giàu cảm xúc với giọng điệu nhẹ + Hoạt động cá nhân 4 phút, hoàn thành PHT nhàng, những hình ảnh so sánh độc + Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, hoàn đáo và việc sử dụng hàng loạt các từ thành sản phẩm nhóm 5 phút. láy trong việc miêu tả khung cảnh + Cử đại diện chuẩn bị báo cáo sản phẩm. thiên nhiên, tái hiện chân thực, rõ nét Bước 3: Báo cáo, thảo luận cảm xúc bỡ ngỡ, rụt rè của nhân vật - Đại diện các nhóm báo cáo kết quả và bổ tôi trong ngày tựu trường. sung cho nhau. - Giáo viên điều hành quá trình thảo luận. Bước 4: Đánh giá, kết luận - Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ. - Giáo viên đánh giá, kết luận, bình đan xen trong quá trình chốt các ý. *Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ (GV) III. TỔNG KẾT: ? Nhắc lại những thành công về nghệ thuật 1. Nghệ thuật: của văn bản? - Cốt truyện đơn giản, chủ yếu là ? Khái quát nội dung chính của văn bản? miêu tả cảnh vật và tâm trạng nhân ? Văn bản “Tôi đi học” nói hộ những suy vật nghĩ, tình cảm gì của rất nhiều người đọc? - Sử dụng ngôn ngữ miêu tả tinh tế, Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm giàu hình ảnh và đậm chất thơ nay? *Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ 2. Nội dung HS làm việc theo cặp để hoàn thành nhiệm - Truyện ghi lại những tình cảm, cảm vụ. xúc trong sáng, chân thực của nhân GV theo dõi, quan sát HS thảo luận, hỗ trợ vật “tôi” trong buổi đi học đầu tiên. (nếu HS gặp khó khăn). - Truyện gây được xúc động, đồng *Bước 3. Báo cáo, thảo luận cảm trong mỗi người đọc. HS đại diện cặp đôi báo cáo kết quả, HS cặp 3. Ý nghĩa khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần). Văn bản “Tôi đi học” đã thay nhiều *Bước 4. Kết luận, nhận định người đọc nói lên những nỗi nhớ về - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc những năm tháng một thời cắp sách của cả lớp tới trường. Điều đó khơi dậy trong lòng bao người hình dáng ngày đầu đến trường trong kí ức. Đó là những kỉ niệm đẹp, những khoảnh khắc -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
10. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- không thể quên. 4. Kỹ năng đọc hiểu truyện ngắn giàu chất thơ + Đọc kĩ truyện + Tóm tắt được nội dung văn bản + Tìm hiểu một số yếu tố cơ bản để thấy rõ đặc điểm của truyện ngắn giàu chất thơ (nội dung, hình thức, ngôn ngữ) + Xác định được nhân vật chính và phân tích các phương diện mà nhân vật được miêu tả như ngoại hình, lời nói, hành động, mối quan hệ với các nhân vật khác, đặc biệt là tâm trạng, cảm xúc + Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm của bản thân để hiểu sâu sắc về nội dung tư tưởng của truyện. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: HS làm được bài tập sau khi học xong văn bản b. Nội dung: HS làm việc cá nhân giải quyết câu hỏi và bài tập trắc nghiệm c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện hoạt động. HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT B1* GV giao nhiệm vụ: BTTN IV. LUYỆN TẬP B2. Học sinh độc lập làm bài tập BTTN B3. HS VÀ GV nhận xét, đánh giá Câu 1. Quê hương của Thanh Tịnh là ở đâu? A. Ven sông Hương, thành phố Huế B. Ven sông Hồng, thành phố Hà Nội C. Ven sông Đuống, Gia Lâm (Hà Nội) D. Một tỉnh thuộc đồng bằng Bắc Bộ Câu 2. Văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh được viết theo thể loại nào? -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
11. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- A. Bút kí B. Tiểu thuyết C. Tùy bút D. Truyện ngắn Câu 3. Nhân vật chính trong văn bản “Tôi đi học” là ai? A. Người mẹ B. Nhân vật “tôi” C. Thầy giáo D. Ông Đốc Câu 4. Nhân vật chính trong văn bản" Tôi đi học" được miêu tả chủ yếu ở phương diện nào? A. Tâm trạng. B. Hành động. C. Ngoại hình D. Tính cách Câu 5. Câu văn "Tôi bặm tay ghi thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất" trong văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh cho ta hiểu điều gì? A. Cậu bé chưa quen với việc cầm vở B. Cậu bé chưa tập trung vào công việc C. Cậu bé quá hồi hộp D. Cậu bé thấy không đủ sức giữ vở Câu 6. Đọc đoạn văn sau: "Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ao ước thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ". (Tôi đi học, Thanh Tịnh) Biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng trong đoạn văn trên A. Nhân hóa. B. Điệp ngữ. C. Ẩn dụ. D. So sánh. Câu 7. Trong tác phẩm “Tôi đi học” của Thanh Tịnh, câu văn nào sau đây không nói lên tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường đầu tiên? A. "Cũng như tôi, mấy bạn học trò bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám đi từng bước nhẹ". B. "Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ".. C. "Trong lúc ông ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập". -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
12. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- D. "Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ".. Câu 8. Hình ảnh "bàn tay" trong hai câu văn: "Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước...Một bàn tay quan nhẹ vuốt mái tóc tôi" nhằm diễn tả ý gì? A. Sự âu yếm của mẹ hiền. B. Sự săn sóc của mẹ hiền C. Tình thương con bao la của mẹ hiền. D. Tấm lòng mẹ hiền bao la săn sóc, âu yếm, chở che, nâng đỡ và thương yêu đối với con thơ. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để vận dụng vào thực tế. b. Nội dung: HS làm việc cá nhân, đưa ra suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về một vấn đề GV đặt ra. c. Sản phẩm: Đoạn văn của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT B1 GV giao nhiệm vụ: IV. LUYỆN TẬP Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì? Trình bày trong 01 đoạn văn ngắn. B2. Thực hiện nhiệm vụ: HS hoạt động cá nhân hoàn thành sản phẩm ở nhà B3. Báo cáo, thảo luận: GV khuyến khích HS chia sẻ sản phẩm trên lớp B4. Kết luận, nhận định: GV biểu dương các sản phẩm chia sẻ. -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
13. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
14. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- Ngày soạn: Ngày 15,19 14,19 4/9/2023 Dạy Tiết 3,4,5 2,2,3 Lớp 8A 8B BÀI 1- TRUYỆN Đọc – hiểu văn bản : GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA – Thạch Lam – (Thời gian thực hiện: 03 tiết- Tiết 6,7,8 ) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Những nét tiêu biểu về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của nhà văn Thạch Lam - Những nét chung về văn bản “Gió lạnh đầu mùa”. - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện ngắn Việt Nam. 2. Năng lực - Phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực hợp tác qua hoạt động nhóm và trình bày sản phẩm học tập. - Nhận biết được một số yếu tốt hình thức (cốt truyện, nhân vật, chi tiết, ngôi kể, ngôn ngữ ) và nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa, tình cảm, thái độ của người kể chuyện ) của truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa”. - Phát hiện, phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà Thạch Lam - Cảm nhận được ý nghĩa nhân văn sâu sắc của truyện. 3. Phẩm chất: Tiết học góp phần bồi dưỡng phẩm chất trách nhiệm: có trách nhiệm với bản thân trong việc chống chọi với số phận và bệnh tật. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Thiết bị: Máy tính, máy chiếu - Học liệu: Video, hình ảnh, phiếu học tập có liên quan đến nội dung của tiết học. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU (5’) TIẾT 6 a. Mục tiêu: HS xác định được nội dung chính của tiết học qua việc huy động kiến thức nền từ việc quan sát một số hình ảnh trong cuộc sống. -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
15. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- b. Nội dung: GV sử dụng KT đặt câu hỏi để hỏi HS, sau đó kết nối với nội dung của tiết đọc – hiểu văn bản. HS quan sát hình ảnh, suy nghĩ cá nhân và trả lời câu hỏi của giáo viên. c. Sản phẩm: - HS nói được nội dung của những hình ảnh đó là sự giúp đỡ, tương trợ trong cuộc sống - Học sinh nêu cảm nhận về d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) - Tạo hứng thú giúp HS GV: Trước khi vào nội dung của tiết học này, cô mời các em vào bài mới. đến với một số hình ảnh sau. Các em chú ý quan sát những hình ảnh và cho cô biết: 1. Nêu nội dung những bức ảnh, qua đó gợi cho em nghĩ đến đất nước nào? 2. Dựa vào kiến thức lịch sử đã học, em hãy cho cô biết tình hình nước Mĩ trong những năm 1970? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: GV bật video HS: - Nhận nhiệm vụ. - Quan sát, lắng nghe video và suy nghĩ cá nhân để đưa ra câu trả lời. - Sau khi trả lời xong câu hỏi số 1, HS nghe câu hỏi số 2 và suy nghĩ cá nhân để đưa ra câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV mời một vài HS xung phong trả lời câu hỏi. HS trả lời câu hỏi 1, 2 Bước 4: Kết luận, nhận định (GV): - Nhận xét câu trả lời của HS, bổ sung thêm thông tin (nếu cần) - Kết nối vào nội dung đọc – hiểu văn bản: .. 2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
16. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- I. ĐỌC HIỂU CHUNG : 40 PHÚT 1. Tác giả Mục tiêu: Giúp học sinh biết được những thông tin cơ bản về nhà văn Thạch Lam Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao. Tổ chức thực hiện Sản phẩm Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) GV yêu cầu HS mở PHT số 1 - Thạch Lam (1910 - 1942) (?) Trình bày những thông tin chính về nhà văn Thạch - Tên thật: Nguyễn Tường Lam? Vinh Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Quê: Hà Nội GV gợi ý: Tra cứu trên Google để hoàn thiện PHT số - Văn của Thạch Lam không 1 có tiếng súng của chiến tranh HS: Mở PHT số 1, xem lại thông tin trong PHT số 1. hay thúc sưu thuế mạnh mẽ Bước 3: Báo cáo thảo luận như những nhà văn khác GV: Mời HS trình bày sản phẩm (PHT số 1) nhưng nó vẫn khắc họa được HS: tâm trạng cùng cực, đau đớn - Đại diện trình bày thông tin về nhà văn Thạch Lam của nhân vật khi phải đối - Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, diện với hiện thực cuộc sống. sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm của -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
17. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- bạn. Các tác phẩm của ông Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) thường đi vào cuộc sống của GV: những người dân nghèo, ông - Nhận xét phần chuẩn bị của HS, nhận xét sản phẩm khai thác nội tâm nhân vật trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác một cách sâu sắc. (nếu có). - Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. Chuyển dẫn: GV tập trung vào phong cách sáng tác để bình, kết nối sang phần 2 2. Tác phẩm Mục tiêu: - HS biết cách đọc và tóm tắt văn bản “Gió lạnh đầu mùa” của Thạch Lam - Trình bày những thông tin chính về văn bản “Gió lạnh đầu mùa”: + Xuất xứ + Thể loại + Phương thức biểu đạt + Nhân vật chính + Ngôi kể + Các sự việc chính + Bố cục Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao. Tổ chức thực hiện Sản phẩm a. Đọc, tóm tắt và tìm hiểu chú thích a. Đọc, tóm tắt Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) b. Chú thích - Hướng dẫn cách đọc - Yêu cầu HS tóm tắt ngắn gọn văn bản -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
18. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Xuất xứ: Trích trong tập GV: truyện ngắn “Gió lạnh đầu - Yêu cầu HS đọc mẫu mùa”, xuất bản năm 1937. - Yêu cầu HS khác nhận xét cách đọc - Thể loại: truyện ngắn HS đọc mẫu - Phương thức biểu đạt: tự Bước 3: Báo cáo, thảo luận sự - HS còn lại nghe, nhận xét về cách đọc của bạn - Ngôi kể: ngôi thứ ba Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhân vật chính: Sơn - Nhận xét cách đọc và phần tóm tắt của HS - Các sự việc chính: - Chốt cách đọc, chốt nội dung tóm tắt và chuyển dẫn + Những cơn gió lạnh đầu chú thích mùa thổi đến phố chợ. * Tóm tắt: + Chị em Lan, Sơn xúng Sơn và Lan là hai chị em sinh ra trong một gia đình khá xính trong những chiếc áo giả. Không giống như những đứa trẻ có điều kiện khác, ấm đắt tiền; những đứa trẻ hai chị em Sơn, Lan luôn hòa đồng, gần gũi với những nghèo hàng xóm vẫn mặc đứa trẻ nghèo cùng phố huyện. Vào một ngày trời những chiếc áo mong chuyển lạnh, hai chị em mặc áo ấm ra chợ chơi thấy manh thường ngày; riêng Hiên – cô bé hàng xóm đang co ro bên cột quán với Hiên vẫn mặc chiếc áo manh áo mong manh, rách tả tơi. Thấy vậy, hai chị em rách tơi tả, đang co ro vì bèn đem tặng Hiên chiếc áo bông cũ. Chính chiếc áo lạnh. bông ấy đã thắp sáng tình yêu thương, sưởi ấm cho Hiên + Ái ngại về hoàn cảnh cũng như những đứa trẻ nghèo nơi đây qua mùa đông của Hiên, Sơn và Lan giá rét. Câu chuyện đã để lại dư âm trong lòng độc giả, quyết định về nhà lấy áo khiến độc giả vừa thấm thía nỗi khổ đau, bất hạnh, hoàn bông của Duyên (đứa em cảnh éo le của những con người nghèo khổ, vừa cảm xấu số), giấu mẹ, mang nhận sâu sắc tình người ấm nồng, cao quý, thiêng liêng; sang cho Hiên. từ đó thêm trân trọng cuộc sống này hơn. + Chuyện đến tai người Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ - Yêu cầu HS mở PHT số 2 mắng. đi đòi lại áo không - Chia nhóm cặp đôi theo bàn được, không dám về nhà. -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
19. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- - Nhiệm vụ: + Mẹ Hiên mang áo bông + Hoán đổi PHT cho nhau sang nhà trả lại, may mắn + 1 phút HĐ cá nhân: xem lại PHT đã chuẩn bị được mẹ Sơn và Lan cho + 2 phút tiếp theo: trao đổi, chia sẻ để thống nhất nội vay tiền mua áo ấm cho dung trong PHT số 2 Hiên. - Ngôi kể: ngôi thứ ba - Bố cục: 3 phần + Phần 1: từ đầu rơm rớm nước mắt. Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa. + Phần 2: tiếp ấm áp vui Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ vui. GV gợi ý: Bằng sự chuẩn bị PHT ở nhà, em hãy đọc Cảnh hai chị em Sơn PHT của bạn xem có nội dung nào cần trao đổi hay cùng vui chơi và chia sẻ không. áo ấm cho Hiên. HS: Đọc PHT số 2 của bạn và đánh dấu nội dung khác + Phần 3: phần còn lại biệt để trao đổi. Sự lo lắng của Sơn và Bước 3: Báo cáo thảo luận cảnh mẹ Hiên trả lại áo. GV: Chỉ định một số cặp đôi trình bày sản phẩm (PHT số 2) HS: - Đại diện cặp đôi trình bày từng nội dung trong PHT số 2. - Những cặp đôi còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm cặp đôi của bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) GV: -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
20. KHBD MÔN NGỮ VĂN 8- 2023-2024 --------------------------------------------------------------------------------------- - Nhận xét từng nội dung của bạn, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có). - Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT : TIẾT 7 1. Bối cảnh của câu chuyện Mục tiêu: - HS tìm, phát hiện và nêu được những chi tiết về bối cảnh của câu chuyện. + Thời gian xảy ra câu chuyện + Cảnh vật - Nhận xét được bối cảnh của câu chuyện Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về bối cảnh của câu chuyện. HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập Tổ chức thực hiện Sản phẩm a. Hoàn cảnh sống * Thời gian: Buổi sáng đầu tiên của Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) mùa đông. HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi): Hôm trước Hôm sau (?) Câu chuyện xảy ra trong thời gian nào? - Thiên nhiên: - Thiên nhiên: HĐ nhóm + Trời nắng ấm + đất khô trắng - GV chia nhóm lớp và hanh + Gió vi vu - Yêu cầu mở PHT và hoàn thành PHT bằng + Nứt lẻ đất bốc lên những cách trả lời câu hỏi sau: ruộng, làm khô làn bụi nhỏ. (?) Tìm những chi tiết miêu tả khung cảnh những chiếc lá + Trời không u -------------------------------------------------------------- GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN