Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 (Cánh diều) - Tiết 17+18 - Bài 5: Đọc hiểu văn bản "Nắng mới" - Năm học 2023-2024 - Vũ Thị Bốn

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 (Cánh diều) - Tiết 17+18 - Bài 5: Đọc hiểu văn bản "Nắng mới" - Năm học 2023-2024 - Vũ Thị Bốn

1. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 Ngày soạn Tiết Lớp Ngày dạy Tiết Lớp Ngày dạy Tiết PPCT 8C 8D 25/09/2023 15 2/10/2023 3 4/10/2023 1 16 7/10/2023 2 6/10/2023 1 BÀI 2: THƠ SÁU CHỮ, BẢY CHỮ TIẾT 17+18 : ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN: NẮNG MỚI - Lưu Trọng Lư - Thời gian thực hiện: 2 tiết A.MỤC TIÊU: 1. Về kiến thức - HS nhận biết, phân tích được một số yếu tố hình thức của bài thơ bảy chữ (số chữ ở mỗi dòng, vần, nhịp, từ ngữ, hình ảnh, bố cục, mạch cảm xúc ) và tình cảm, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua bài thơ. - Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ. 2. Về năng lực a. Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm. - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản. b. Năng lực đặc thù - Phân tích và đánh giá được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như: Từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, đối, chủ thể trữ tình. - Phân tích và đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo mà người viết thể hiện qua VB; Phát hiện được các giá trị đạo đức, văn hoá từ VB; 3. Về phẩm chất: - Giúp HS biết xúc động trước tình cảm, niềm xót thương khi nói về người mẹ. - Biết trân trọng, gìn giữ những kỉ niệm, những tình cảm thiêng liêng; đồng thời có trách nhiệm với hiện tại và tương lai. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên - Tranh ảnh về mẹ, tình mẫu tử... - Máy tính, máy chiếu, bảng phụ, Bút dạ, Giấy A0 - Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy - Phiếu học tập, trả lời câu hỏi 2. Chuẩn bị của học sinh - SGK, SGV, SBT Ngữ văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
2. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG a) Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. Dẫn dắt vào bài mới. b) Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính gợi mở vấn đề. c) Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS. d) Tổ chức thực hiện: TỔ CHỨC THỰC HIỆN SẢN PHẨM Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - Tạo hứng thú và tâm - Gv chuyển giao nhiệm vụ: thế cho HS tiếp thu bài Đọc những câu thơ/ cao dao viết về mẹ mới. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - HS quan sát, lắng nghe - GV quan sát Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Gv tổ chức hoạt động - Hs đọc thơ, ca dao Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, dẫn dắt vào bài: Mẹ - tiếng gọi thân thương trìu mến mà thiêng liêng vô cùng. Nhạc sĩ nào đó đã từng viết “Riêng mặt trời chỉ có 1 mà thôi/ Và mẹ em chỉ có 1 trên đời”. Mẹ là bầu sữa ngọt lành nuôi con khôn lớn, mẹ là ánh sáng của cuộc đời con. Nói về mẹ có rất nhiều nhà thơ viết hay, viết lạ, thế nhưng với Lưu Trọng Lư, ông đã có một cách thể hiện riêng. Hãy cùng tìm hiểu về tình cảm đó qua bài thơ “Nắng mới”. B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung a. Mục tiêu: Giúp HS chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đọc hiểu văn bản, hướng dẫn đọc và rèn luyện các kĩ năng đọc. b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến thể loại thơ bảy chữ và văn bản Nắng mới. c. Sản phẩm: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG Mục tiêu: - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Nhận biết được tác phẩm thơ lãng mạn. - Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn . Nội dung: - GV sử dụng KT sơ đồ tư duy để khai thác phần tìm hiểu chung. - HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm. TỔ CHỨC THỰC HIỆN SẢN PHẨM Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
3. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 NV1: I. Tìm hiểu chung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 1. Tác giả: - GV yêu cầu HS: Từ phần chuẩn bị ở nhà, hãy trình bày những hiểu biết về tác giả Lưu Trọng Lư và bài thơ Nắng mới. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi. Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm - HS trình bày sản phẩm thảo luận. - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện LƯU TRỌNG LƯ (1911-1991) - GV nhận xét, chốt kiến thức. - Lưu Trọng Lư (19/6/1911– - GV bổ sung: 10/8/1991), là một nhà thơ, nhà văn, + Ông là một trong những nhà thơ khởi xướng nhà soạn kịch Việt Nam. Phong trào Thơ mới và rất tích cực diễn thuyết - Quê quán: làng Cao Hạ, xã Hạ bênh vực “Thơ mới” đả kích các nhà thơ “cũ”. Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng + Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia Bình. Văn hoá cứu quốc ở Huế. Trong kháng chiến - Phong cách nghệ thuật: giọng thơ chống Pháp, ông hoạt động tuyên truyền, văn trong trẻo, ý thơ tinh tế nghệ ở Bình Trị Thiên và Liên khu IV. + Sau năm 1954, ông tiếp tục hoạt động văn - Tác phẩm chính: Khói lam chiều, học, nghệ thuật: hội viên Hội nhà văn Việt Tiếng thu (1939); Tỏa sáng đôi bờ Nam từ năm 1957, đã từng làm Tổng thư ký (1959); Người con gái sông Gianh Hội nghệ sỹ sân khấu Việt Nam. (1966) + Năm 1991, ông mất tại Hà Nội. Ông đã được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2000. NV 2: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 2. Tác phẩm - GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: giọng điệu a) Đọc và giải nghĩa từ nhẹ nhàng, chậm rãi, tình cảm... - Đọc GV đọc mẫu, HS đọc, nhận xét - Giải nghĩa từ: - Giải nghĩa từ: thiếu thời, giậu, + Thầy me (từ cũ): bố mẹ nội, mường tượng. + Thiếu thời: thời kì còn bé, còn đang ở độ tuổi thiếu niên + Giậu: Tấm tre nứa đan hoặc hàng cây nhỏ, rậm để ngăn sân vườn. + Nội: cánh đồng Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
4. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 + Mường tượng: nhớ lại hoặc tưởng tượng ra trong trí hình ảnh nào đó không rõ ràng - HS thảo luận nhóm đôi phiếu học tập số 1 để b) Tìm hiểu chung tìm hiểu chung bài thơ. (HS có thể làm ở nhà, - Xuất xứ: Trích từ tập thơ “Tiếng đến lớp trao đổi ý kiến để thống nhất) thu” - Thể thơ: thơ bảy chữ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đặc điểm: Xuất xứ Thơ bảy chữ là thể thơ mỗi dòng Thể thơ, đặc điểm có 7 chữ. Các dòng trong bài thơ PTBĐ thường ngắt nhịp 4/3, cũng có khi Bố cục, mạch cảm bắt nhịp ¾. Cách ngắt nhịp còn phụ xúc thuộc vào nghĩa của câu thơ, dòng Chủ thể, đối thơ. tượng trữ tình Bài thơ sáu chữ hoặc 7 chữ Nhan đề thường có nhiều vần. Vần thường là vần chân(được gieo ở cuối dòng thơ - HS tiếp nhận nhiệm vụ. thứ nhất, thứ hai, thứ tư ở mỗi khổ), có thể gieo vần liền (vần được gieo Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ liên tiếp ở các dòng thơ) hoặc cách - HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi. (vần không được gieo liên tiếp mà Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản thường cách ra 1 dòng thơ). phẩm - PTBĐ: Biểu cảm ( Tự sự, miêu - HS trình bày sản phẩm thảo luận. tả) - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời - Bố cục: 2 phần của bạn. + Phần 1 (khổ thơ đầu): bức tranh Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện thiên nhiên “nắng mới”. - GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức. + Phần 2 (khổ 2, 3): Nỗi nhớ của b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập nhà thơ đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại: - Mạch cảm xúc: Đan xen hiện tại và quá khứ. B2: Thực hiện nhiệm vụ - Bài thơ là lời của chủ thể trữ tình GV:1. Hướng dẫn HS cách đọc “tôi”, bộc lộ cảm xúc, tâm tư tình 2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần). cảm về người mẹ của mình. HS:1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, - Nhan đề được đặt theo một hình quan sát bạn đọc. ảnh khơi nguồn cảm hứng cho tác 2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn giả. bị ở nhà. B3: Báo cáo, thảo luận GV: Yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần). HS: - Trả lời các câu hỏi của GV. Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
5. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 - HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần). B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét thái độ học tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi. - Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau. Sản phẩm tổng hợp: (SƠ ĐỒ TƯ DUY PHẦN TÁC GIẢ, TÁC PHẨM) II. ĐỌC & TÌM HIỂU CHI TIẾT VB 1. Bức tranh thiên nhiên nắng mới (Khổ 1). Mục tiêu: Giúp HS phân tích và nắm được nội dung, nghệ thuật đặc sắc, ý nghĩa của khổ thơ, từ đó thấy được không gian thiên nhiên khơi nguồn cảm xúc và tâm trạng hoài niệm của nhà thơ về người mẹ. Nội dung: GV đặt câu hỏi để tìm hiểu nội dung đoạn thơ HS: Suy nghĩ và làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi của giáo viên. Tổ chức thực hiện Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 1.Bức tranh thiên nhiên “nắng mới”. 1.Bức tranh thiên nhiên “nắng mới”. ? Bức tranh thiên nhiên nắng mới được PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 hiện lên ở thời gian, không gian nào? Tìm những từ ngữ diễn tả tâm trạng nhà Phương Từ ngữ thơ? Tìm và nêu tác dụng của các biện diện pháp nghệ thuật đặc sắc trong khổ thơ? Thời gian - Hiện tại, buổi trưa buồn Từ đó em cảm nhận được gì về bức bên song cửa Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
6. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 tranh thiên nhiên nắng mới và tâm -> Bình dị nhưng đủ sức lay trạng của nhà thơ? động lòng người PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Phương diện Từ ngữ Không - Nắng hắt bên song , Âm Thời gian gian thanh tiếng gà xao xác, não nùng Không gian -> Không gian hiu hắt Tâm trạng Nghệ thuật Tâm trạng - Xao xác, não nùng, lòng Nhận xét: rượi buồn, chập chờn sống lại B2: Thực hiện nhiệm vụ Nghệ thuật: HS: Đọc khổ thơ thứ nhất và suy nghĩ - Dùng từ đặc sắc: + hắt: => Gợi không thảo luận theo nhóm bàn để TLCH gian hiu hắt, vắng lặng. - Từ láy “xao xác”, “não nùng” diễn tả B3: Báo cáo thảo luận âm thanh xao động. Tiếng gà nhấn mạnh GV: Yêu cầu nhóm trưởng trình bày sự vắng lặng của không gian, lấy động để kết quả thảo luận tả tĩnh. Cách ngắt nhịp 2/2/3 thể hiện HS: Trả lời câu hỏi của GV, những HS cảm xúc trầm buồn, nhớ thương. còn lại theo dõi, nhận xét và bổ sung - Từ láy “chập chờn” thể hiện những (nếu cần) cho câu trả lời của bạn. hình ảnh trong quá khứ dần hiện lên trong tâm trí của nhân vật trữ tình. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời và câu nhận xét - Không gian tĩnh lặng, hiu hắt, đầy 1 của HS màu hoài niệm. - Chốt nội dung (sản phẩm). - Tâm trạng buồn quạnh hiu xa vắng, - Chuyển dẫn sang nội dung sau. nhớ thương những kỉ niệm thuở ấu thơ. GV: Lời thơ viết giản dị, tự nhiên, không một chút cầu kỳ, gọt giũa đúng như Hoài Thanh đã nhận định: “Lư để lòng mình tràn lan trên mặt giấy” nhưng vẫn sức lay động lạ kỳ. Kỷ niệm ùa về, lung linh trong màu nắng mới, đánh thức dậy trong tâm hồn nhà thơ cả một thời dĩ vãng tưởng đã nhạt nhòa. Hiện tại trước mắt mờ dần, nhường chỗ cho quá khứ tràn về. Nhịp cầu đã bắc, hoài niệm mênh mang “Những ngày không” phải chăng là những ngày ấu thơ, khi tác giả còn nhỏ, lòng chưa vướng bận điều gì. Vậy tại sao nó lại khắc sâu trong tâm khảm nhà thơ đến vậy? Bởi vì “những ngày không” ấy đã in dấu một kỷ niệm hay hình ảnh một người nào. Mạch thơ liên tục, trải dài sang khổ hai để chuyển hoàn toàn về quá khứ. Thuyền hồn đã cập bến “ngày xưa”, câu chuyện cổ tích về một người mẹ đã bắt đầu. 2. Nỗi nhớ của nhà thơ (Khổ 2,3) Mục tiêu: Giúp hs cảm nhận được hình ảnh người mẹ trong kí ức của NVTT, từ đó cảm nhận được nỗi nhớ, tình cảm của nhà thơ dành cho mẹ. Nội dung: GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tìm hiểu về hình ảnh người mẹ. Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
7. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành phiếu học tập và trình bày sản phẩm. B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 2. Nỗi nhớ của nhà thơ (Khổ 2,3) - Thảo luận nhóm bàn PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 - Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu học tập 1. Hình ảnh, từ Nghệ thuật số 3 bằng cách trả lời các câu hỏi. ngữ về mẹ - Lựa chọn - Thời gian: 7 phút - Mẹ đưa áo đỏ ra hình ảnh ấn 1. Hình ảnh người mẹ hiện lên như thế dậu phơi mỗi khi tượng, có nào trong tâm tưởng của NVTT? có nắng mới về. hồn. 2. Tìm những từ ngữ thể hiện tình cảm - Nét cười đen - dùng từ chỉ của nhà thơ dành cho mẹ? nhánh trong ánh sắc màu: (áo) Những nét nghệ thuật nào được tác giả trưa hè. đỏ, (nét cười) sử dụng để tái hiện hình ảnh người 1. Từ ngữ thể hiện đen nhánh. mẹ? tình cảm của nhà - Đối lập Từ đó em có cảm nhận gì về người mẹ thơ: nhớ, chửa trong hình và tình cảm của nhà thơ dành cho mẹ? xóa mờ. ảnh: Nắng mới hắt bên song >< PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Nắng mới Hình ảnh, từ ngữ Nghệ thuật reo ngoài nội Hình ảnh người mẹ: => Tái hiện ấn tượng hình ảnh người mẹ B2: Thực hiện nhiệm vụ và tình cảm HS - Quan sát những chi tiết trong SGK của nhà thơ. (GV đã chiếu trên màn hình) - Đọc các khổ thơ 2, 3. Hình ảnh người mẹ: hình ảnh B3: Báo cáo, thảo luận người mẹ hiện lên trong tâm tưởng GV: Yêu cầu HS trình bày. nhà thơ với đầy đủ nét duyên dáng, - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). hiền từ của người phụ nữ Việt Nam HS: Đại diện một nhóm trình bày sản thuở xưa. phẩm. Tình cảm của nhà thơ: Thổn thức, - HS còn lại theo dõi, quan sát, nhận xét, bồi hồi nhớ thương mẹ. bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời của HS. - Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau. => Hình ảnh người mẹ quá cố của nhà thơ từ đầu đến cuối chỉ được phác họa qua ba chi tiết: “nắng mới”, “áo đỏ” và “nét cười”, trong những giây phút xuất thân của họa sĩ – thi sĩ Lưu Trọng Lư, nó đã để lại một ấn tượng đẹp và sâu sắc. Phải chăng là vì ta chợt bắt gặp trong hình ảnh đó một cái gì rất đỗi thân quen như của mẹ ta mà cũng là của tất cả những người phụ nữ Việt Nam thầm lặng hy sinh, thương yêu, chăm sóc chồng con suốt cả cuộc đời. Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
8. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 Không gian nghệ thuật ám ảnh không tách rời hình ảnh người mẹ Có thể hình ảnh ấy của bà mẹ đã đọng lại và lưu mãi trong tâm trí người đọc khi bài thơ đã hết, tạo một nỗi bùi ngùi, thương cảm. GV: Tổng hợp lại kiến thức: “Nắng mới” là một bài thơ thoạt đọc qua không có gì đặc biệt, nhưng nếu có một tâm hồn đồng cảm, một tình yêu sâu nặng với người đã sinh thành ra mình thì bài thơ thực sự là một tiếng đàn đồng điệu. Hoài Thanh đã từng nói: “Thơ Lưu Trọng Lư không phải là một bài thơ, nghĩa là không phải là một công trình nghệ thuật mà là tiếng lòng thổn thức hòa theo tiếng thổn thức của lòng ta”. III. TỔNG KẾT a. Mục tiêu: Khái quát lại nội dung nghệ thuật của văn bản/ Đánh giá quá trình học tập của học sinh b. Nội dung: Giáo viên phát PHT, học sinh làm việc cá nhân c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS bằng ngôn ngữ nói, PHT d. Tổ chức thực hiện: Tổ chức thực hiện Sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ III. Tổng kết - GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Nội dung + Theo em, nội dung của văn bản là gì? - Kí ức về mẹ gắn liền với sự biết ơn, tình + Nghệ thuật đặc sắc được thể hiện trong yêu tha thiết của NVTT. văn bản? 2. Nghệ thuật + Em nhận được bức thông điệp nào từ - Thể thơ thất ngôn bài thơ? - Giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết - HS tiếp nhận nhiệm vụ. - Sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực - Cách ngắt nhịp đều đặn, chủ yếu là 4/3, hiện nhiệm vụ gieo vần chủ yếu là vần thông. - GV quan sát, hướng dẫn 3. Ý nghĩa: - HS suy nghĩ Bồi đắp thêm tình cảm kính yêu người Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận mẹ, trân trọng tình cảm gia đình cho - Gv tổ chức hoạt động, gọi 4-5 học sinh người đọc. báo cáo sản phẩm - HS báo cáo sản phẩm, nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học. b. Nội dung: Gv tổ chức cho Hs vẽ tranh hoặc dựng hoạt cảnh, vẽ sơ đồ tư duy c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS, thái độ khi tham gia trò chơi d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
9. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên giao bài tập cho HS 1/ Vẽ sơ đồ tư duy bài học 2/ Trong kí ức tuổi thơ của nhân vật “tôi” ở bài “Nắng mới”, người mẹ hiện lên qua những hình ảnh được lựa chọn, để lại ấn tượng sâu đậm cho tác giả. Với em, hình ảnh, chi tiết nào về người mẹ của mình khiến em thấy yêu thương nhất. Hãy chia sẻ bằng 1 đoạn viết khoảng 10 câu văn. B2: Thực hiện nhiệm vụ HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG a) Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết tình huống trong thực tiễn. b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ. c) Sản phẩm: Tranh vẽ, đoạn văn thuyết trình của HS d) Tổ chức thực hiện B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) * Tích hợp kiến thức môn Mỹ thuật. ? Dựa vào nội dung bài thơ, em hãy vẽ tranh về người mẹ gắn liền với 1 công việc của mẹ mà em ấn tượng nhất. B2: Thực hiện nhiệm vụ GV gợi ý cho HS HS: về nhà làm. B3: Báo cáo, thảo luận GV hướng dẫn các em cách nộp sản phẩm trên zalo nhóm hoặc trên Padlet HS nộp sản phẩm cho GV qua hệ thống CNTT mà GV hướng dẫn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét ý thức làm bài của HS (HS nộp bài không đúng qui định (nếu có) trên zalo nhóm lớp/môn Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
10. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 GV HƯỚNG DẪN HS BÀI TẬP VỀ NHÀ: 1. Bài cũ: - Hoàn thành các bài tập trên phần vận dụng - Nắm chắc kiến thức về nội dung, nghệ thuật của bài 2. Chuẩn bị: - Về học kĩ nội dung của bài học và đọc, chuẩn bị trước bài “Nếu mai em về Chiêm Hóa” ******************************** Ngày soạn Tiết Lớp Ngày dạy Tiết Lớp Ngày dạy Tiết PPCT 8C 8D 25/09/2023 19 7/10/2023 3 6/10/2023 2 20 9/10/2023 2 7/10/2023 1 BÀI 2: THƠ SÁU CHỮ, BẢY CHỮ TIẾT 19+20 : ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN NẾU MAI EM VỀ CHIÊM HÓA – Mai Liễu – Thời gian thực hiện: 2 tiết A.MỤC TIÊU: 1. Yêu cầu cần đạt - HS nhận biết, phân tích được một số yếu tố hình thức của bài thơ sáu chữ (số chữ ở mỗi dòng, vần, nhịp, từ ngữ, hình ảnh, bố cục, mạch cảm xúc ) và tình cảm, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua bài thơ. - Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ. 2. Về năng lực a. Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm. - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản. b. Năng lực đặc thù - Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Nếu mai em về Chiêm Hóa. - Năng lực nhận diện các yếu tố hình thức và nội dung của thơ. 3. Về phẩm chất: Giúp HS bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy - Hình ảnh liên quan đến lễ hội Lồng Tồng - Phiếu học tập, trả lời câu hỏi Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
11. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 - Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp - Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà 2. Chuẩn bị của học sinh - SGK, SGV, SBT Ngữ văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học. b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính gợi mở vấn đề. c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS. d. Tổ chức thực hiện: TỔ CHỨC THỰC HIỆN SẢN PHẨM * Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - Tạo hứng thú và - GV đặt câu hỏi: tâm thế cho HS tiếp ? Em hãy kể tên một số tác phẩm thơ viết về đề tài tình yêu thu bài mới. quê hương, đất nước? HS kể tên các bài thơ (Quê hương – Tế Hanh; ) * Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - HS quan sát, lắng nghe - GV quan sát * Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Gv tổ chức hoạt động - Hs đọc thơ, ca dao * Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ GV: Các em học sinh thân mến, các sáng tác về đề tài này thì nhiều vô kể. Ngày hôm nay, cô muốn giới thiệu cho các em một tác giả mới, tác giả này viết rất nhiều đề tài, nhưng lại dành mối quan tâm đặc biệt cho quê hương và tình người miền núi. Đó chính là tác giả Mai Liễu. Với ông, tình yêu quê hương và tình người miền núi chính là niềm trăn trở, hối thúc tác giả cầm bút. Và nó cứ trở đi, trở lại mãi trong cuộc đời cầm bút của nhà thơ. Hoài niệm về quê hương và cội nguồn của ông được thể hiện sâu sắc trong nhiều bài thơ và nó làm nên một thế giới nghệ thuật riêng không trộn lẫn với bất cứ ai. Mỗi bài thơ giống như một cánh cửa mở vào cõi tâm hồn trĩu nặng tình yêu của nhà thơ đối với quê hương, nguồn cội của mình. “Nếu mai em về Chiêm Hóa” là một trong những bài thơ tiêu biểu của ông về quê hương, mảnh đất Chiêm Hóa – một huyện nằm ở phía Bắc của tỉnh Tuyên Quang. Và ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài thơ này B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
12. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 a. Mục tiêu: Giúp HS chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đọc hiểu văn bản, hướng dẫn đọc và rèn luyện các chiến thuật đọc. b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến thể loại thơ bảy chữ và văn bản Nắng mới. c. Sản phẩm: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG ( ’) Mục tiêu: - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Nhận biết được tác phẩm thơ lãng mạn. - Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn. Nội dung: - GV sử dụng KT sơ đồ tư duy để khai thác phần tìm hiểu chung. - HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm. Tổ chức thực hiện Sản phẩm NV1: I. Tìm hiểu chung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 1. Tác giả: - GV yêu cầu HS: Từ phần chuẩn bị ở nhà, hãy trình bày những hiểu biết về tác giả Mai Liễu và bài thơ Nếu mai em về Chiêm Hóa. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 MAI LIỄU (1949 – 2020) - Mai Liễu (1949 -2020), tên thật là Ma Văn Liễu. Khi làm thơ, làm báo, ông lấy bút danh là Mai Liễu. - Quê tại xã Công Đa, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. - Phong cách sáng tác: phong phú về đề tài, viết nhiều về Bác Hồ, về chiến tranh, người lính, tình yêu, thế sự, đặc biệt là quê hương và tình người miền núi. - Tác phẩm chính: Suối làng (1994), Mây vấn bay về núi (1995), Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Lời then ai buộc (1996), Giấc mơ - HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi. của núi (2001), Núi vẫn còn mưa (2013) Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
13. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm - HS trình bày sản phẩm thảo luận. - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện - GV nhận xét, chốt kiến thức. - GV bổ sung: + Ông là nhà thơ dân tộc Tày, nổi tiếng với những vần thơ thấm đẫm tình yêu quê hương đất nước, đặc biệt là những vần thơ về đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao, biên giới. + Thơ Mai Liễu khá phong phú về đề tài. Nhà thơ viết nhiều về Bác Hồ, về chiến tranh - người lính, về tình yêu, và gần đây viết nhiều về thế sự, nhưng đề tài mà ông quan tâm hơn cả và qua đó cũng bộc lộ “con người thơ” của mình nhiều hơn cả là quê hương và tình người miền núi. 2. Tác phẩm NV 2: a) Đọc và giải nghĩa từ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - Đọc - GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: đọc đúng một - Giải nghĩa từ: số tên riêng; giọng điệu nhẹ nhàng, chậm rãi + Chiêm Hoá: tên một huyện GV đọc mẫu, HS đọc, nhận xét nằm ở phía bắc của tỉnh Tuyên - Giải nghĩa từ: Quang. + Hội lùng tùng (còn gọi là lồng tồng, lồng tông): lẻ hội xuống đồng được tổ chức vào dịp đầu xuân của đồng bào các dân tộc Thái. Tày,... + Mưa tơ rét lộc: mưa xuân giăng nhẹ (như tơ), rét vào đầu mùa xuân ở miền Bắc, không quá lạnh, là dịp cây cối dâm chồi nảy lộc. + Quả còn: quả cầu bằng vải có nhiều dây màu. dùng để tung, ném làm trò chơi trong ngày hội của một số dân tộc miền núi phía bắc. + Non Thần: núi Bách Thần thuộc thị trấn Vĩnh Lộc của huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang. + Ngừ hoa: dây kết bằng len đỏ, đính ở hai bên ngực áo của người phụ nữ Dao đỏ. Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
14. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - -HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi. Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm - HS trình bày sản phẩm thảo luận. - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện - GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức. b) Tìm hiểu chung - Xuất xứ: Trích trong Thơ Mai b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập Liễu, NXB Nhà văn, Hà Nội, năm đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại: 2015. ? Nêu hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của bài thơ - Thể thơ: thơ sáu chữ ? Bài thơ được tác giả viết theo thể thơ nào? - PTBĐ: Biểu cảm ( Tự sự, miêu ? Nêu các PTBĐ của bài thơ? Đâu là PTBĐ tả) chính? - Bố cục: 3 phần ? Có thể chia bài thơ này ra làm mấy phần? Nêu + Phần 1 (khổ 1,2): Bức tranh thiên nội dung của từng phần? nhiên vào mùa xuân ở Chiêm Hóa. B2: Thực hiện nhiệm vụ + Phần 2 (khổ 3, 4): Vẻ đẹp con GV:1. Hướng dẫn HS cách đọc người trong mùa xuân. 2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần). + Phần 3 (khổ còn lại): Nét riêng HS:1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, trong lễ hội đầu năm ở Chiêm Hóa. quan sát bạn đọc. 2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà. B3: Báo cáo, thảo luận GV: Yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần). HS: - Trả lời các câu hỏi của GV. - HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần). B4: Kết luận, nhận định (GV) Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
15. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 - Nhận xét thái độ học tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi. - Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau. Sản phẩm tổng hợp: (SƠ ĐỒ TƯ DUY PHẦN TÁC GIẢ, TÁC PHẨM) PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 II. ĐỌC & TÌM HIỂU CHI TIẾT VB 1. Bức tranh thiên nhiên vào mùa xuân ở Chiêm Hóa. ( khổ 1+2) Mục tiêu: Giúp HS phân tích và nắm được nội dung, nghệ thuật đặc sắc, ý nghĩa của bài thơ thơ, từ đó thấy được vẻ đẹp đặc sắc của thiên nhiên Chiêm Hóa và tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương của tác giả Nội dung: GV đặt câu hỏi để tìm hiểu nội dung đoạn thơ HS: Suy nghĩ và làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi của giáo viên. Tổ chức thực hiện Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 1. Bức tranh thiên nhiên vào mùa xuân ở PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Chiêm Hóa. ( khổ 1+2) 1.Bức tranh thiên nhiên vào PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 mùa xuân ở Chiêm Hóa Hình ảnh, Biện pháp nghệ thuật ? Bức tranh thiên nhiên mùa chi tiết xuân ở Chiêm Hóa hiện lên qua - Mưa tơ rét Nhân hóa Cách xưng những hình ảnh chi tiết nào? lộc - Đá ngồi hô: em - ta Để làm nổi bật vẻ đẹp thiên - Mùa măng trông nhau nhiên, tác giả sử dụng những - Sông Gâm - Non thần Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
16. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 biện pháp nghệ thuật gì? Từ đó đôi bờ cát hình như trẻ -> Tạo cảm em cảm nhận được gì về khung trắng lại. giác thân cảnh thiên nhiên nơi đây? - Đá ngồi thương Hình ảnh, chi Biện pháp dưới bến tiết nghệ thuật - Non thần xanh ngút ngát. => Khung cảnh thiên nhiên Chiêm Hóa gần gùi, giản dị nhưng có hồn, tạo nên mùa xuân tươi đẹp, rực rỡ, tràn đầy sức B2: Thực hiện nhiệm vụ sống mãnh liệt. HS: Đọc hai khổ thơ và suy nghĩ thảo luận theo nhóm bàn để TLCH B3: Báo cáo thảo luận GV: Yêu cầu nhóm trưởng trình bày kết quả thảo luận HS: Trả lời câu hỏi của GV, những HS còn lại theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho câu trả lời của bạn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời và câu nhận xét của HS - Chốt nội dung (sản phẩm). - Chuyển dẫn sang nội dung sau. GV: Cách xưng hô “anh - ta” vừa độc lạ vừa có cái hay riêng. “Em” ở đây không chỉ cụ thể một ai mà nói chung chung về những con người ở quê hương Chiêm Hóa, còn ta chính là tác giả. Thường thì mọi người sẽ trở lại quê hương vào dịp Tết. Chắc vì lý do đó mà tác giả nhắc đến tháng Giêng trong bài. Mưa tơ là những cơn mưa đầu tiên của mùa xuân, không to mà lất phất. Rét lộc tuy ẩm ướt nhưng thuận lợi cho sự hồi sinh của cây cỏ trong thời tiết mùa đông giá rét. Đây chính là điều kiện thiên nhiên của miền núi vào tầm tháng Giêng. Ở vùng miền núi như Chiêm Hóa, sông và núi có thể nói là hai cảnh vật chính ở đây. Cũng chính vì lý do đó mà tác giả đã giành trọn vẹn khổ thơ hai để viết về hai hình ảnh này. Sông Gâm là một con sông có nhánh chảy qua Chiêm Hóa. Việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa đã khiên cho cảnh vật trở nên có hồn hơn, sinh động hơn. Sông Gâm với đôi bờ cát trắng với những tảng đá dài. Những tảng đá từ bờ này nhìn sang bờ kia như đang trông nhau. Những hòn núi nhìn như trẻ lại, khoác lên mình bộ quần áo mới màu xanh ngút. GV: Trên nền cảnh thiên nhiên, cảnh vật Chiêm Hóa đẹp đẽ và tươi tắn ấy nổi bật lên hình ảnh con người ở đây và cụ thể là những người con gái bản Tầy, bản Dao xinh đẹp Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
17. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 2. Hình ảnh những người con gái xinh đẹp ở vùng đất Chiêm Hóa ( khổ 3,4) Mục tiêu: Hình dung rõ hình ảnh và vẻ đẹp cũng như hoạt động của các cô gái xinh đẹp vùng Chiêm Hóa. Nội dung: GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tìm hiểu về hình ảnh những cô gái. HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành phiếu học tập và trình bày sản phẩm. B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 2. Hình ảnh những người con gái - Thảo luận nhóm bàn xinh đẹp ở vùng đất Chiêm Hóa ( - Giao nhiệm vụ: Thảo luận nhóm bàn, trả khổ 3,4) lời các câu hỏi. + Cô gái Dao nào cũng đẹp, vòng bạc - Thời gian: 5 phút rung rinh, ngù hoa mơn mởn. 1.Tìm những chi tiết nổi bật tác giả sử + Con gái bản Tày duyên quá, nụ cười dụng để khắc họa các cô gái vùng đất môi mọng. Chiêm hóa? Đặc sắc nghệ thuật được sử dụng trong hai khổ thơ? Cảm nhận của em con người nơi đây? + NT: - Liệt kê: các cô gái Dao, cô gái Tày B2: Thực hiện nhiệm vụ - Nhân hóa: mùa xuân e cũng lạc HS - Quan sát những chi tiết trong SGK đường. (GV đã chiếu trên màn hình) - Đọc các khổ thơ 3,4. B3: Báo cáo, thảo luận GV: Yêu cầu HS trình bày. - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). HS: Đại diện một nhóm trình bày sản phẩm. - HS còn lại theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời của HS. - Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau. => Con gái Tuyên Quang vừa đẹp lại vừa duyên. Những cô gái Dao duyên dáng, xúng xính trong những món trang sức bạc. Những cô gái Tày lại khiến người ta mê mẩn trong sắc chàm của bộ trang phục truyền thống cùng nụ cười tỏa nắng khiến người ta lạc quên lối về. 3. Nét riêng trong lễ hội đầu năm ở Chiêm Hóa. (Khổ 5) Mục tiêu: HS hiểu được tình cảm, thái độ của nhà thơ đối với nét văn hóa đặc sắc, niềm tự hào và ty quê hương của tác giả. Nội dung: GV sử dụng KT đặt câu hỏi, KT thảo luận cặp đôi HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm. Tổ chức thực hiện Sản phẩm B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 3. Nét riêng trong lễ hội đầu năm ở Chiêm Hóa. (Khổ 5) Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
18. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 Nếu mai em về Chiêm Hóa 1.Những nét đẹp văn hóa nào được tác giả Đầu xuân đi hội lùng tùng giới thiệu trong khổ thơ cuối? Quả còn chạm vai thì nhặt Ngày lành duyên tốt mừng nhau. 2. Việc lặp lại câu thơ “Nếu mai em về Chiêm Hóa” có tác dụng gì? Qua đó, em hiểu * Những nét đặc sắc văn hóa: nhà thơ là người ntn? - Hội lùng tùng B2: Thực hiện nhiệm vụ - Trò chơi dân gian: ném còn giao HS: đọc ngữ liệu trong SGK (khổ 5), suy duyên đầu năm nghĩ cá n hân để trả lời câu hỏi, trao đổi cặp => Nét văn hóa truyền thống, mang đôi. đậm bản sắc dân tộc của người dân GV: giải thích, bình thêm. miền núi phía Bắc, tạo nên những GV: cho HS xem lễ hội lùng tùng và trò giá trị văn hóa tiêu biểu của dân tộc chơi ném còn. VN. B3: Báo cáo, thảo luận * NT: GV:- Yêu cầu HS trình bày. - Câu thơ được lặp lại 2 lần (khổ đầu - Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần). và khổ cuối) tạo nên kết cấu đầu cuối HS- Gọi HS trải lời câu hỏi tương ứng, giống như một lời mời - Các hs khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ gọi mọi người hãy đến thăm quê sung cho nhóm bạn (nếu cần). hương Chiêm Hóa, tham gia lễ hội B4: Kết luận, nhận định (GV) xuân truyền thống của quê hương. - Nhận xét về thái độ làm việc, ý kiến nhận xét và sản phẩm của HS. * Tình cảm của nhà thơ với quê - Chốt kiến thức lên màn hình, chuyển dẫn hương: sang nội dung sau. Sự nhớ thương cũng như mong muốn trở về quê hương của tác giả rất mãnh liệt. Muốn trở về quê để đi hội xuân, để chơi những trò chơi dân gian, để gặp mọi người, những người có duyên. =>Tình yêu quê hương, nỗi nhớ quê hương tha thiết của tác giả Mai Liễu. GV: Tổng hợp lại kiến thức: Với lời thơ giản dị, giàu cảm xúc, ngôn ngữ đậm chất dân tộc "Nếu mai em về Chiêm Hóa” đã cho thấy tình yêu quê hương cùng mong muốn được về quê sâu sắc. Dù đi đâu thì được trở về quê hương cũng là điều hạnh phúc nhất. Nơi đó không chỉ là vùng đất nơi ta lớn lên mà còn có gia đình, có ba mẹ chờ đợi. III. TỔNG KẾT Mục tiêu: Khái quát được nội dung, nghệ thuật của bài thơ Nội dung: Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
19. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 - GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi để khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản - HS làm việc cá nhân, thảo luận nhóm và báo cáo sản phẩm Tổ chức thực hiện Sản phẩm B1 Chuyển giao nhiệm vụ (GV) III. TỔNG KẾT - Chia nhóm theo bàn. 1. Nghệ thuật: - Giao nhiệm vụ cho các nhóm: - Thể thơ sáu chữ, giọng điệu nhẹ nhàng, ? Nêu những biện pháp nghệ thuật được tha thiết. sử dụng trong văn bản? - Ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị mà ? Nội dung chính của văn bản? giàu sức gợi. Sử dụng hiệu quả các biện B2: Thực hiện nhiệm vụ pháp tu từ. HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để 2. Nội dung: hoàn thành nhiệm vụ. - Thể hiện sự hoài niệm sâu sắc của tác GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo giả về quê hương. luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó - Khắc họa rõ nét vẻ đẹp thiên nhiên, con khăn). người cùng những nét đẹp văn hóa độc B3: Báo cáo, thảo luận đáo của vùng đất Chiêm hóa quê hương HS báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS ông. nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ - Tình yêu và nỗi nhớ quê hương tha sung (nếu cần). thiết của nhà thơ GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, 3. Ý nghĩa: nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm. - Tình yêu, niềm tự hào quê hương của B4: Kết luận, nhận định tác giả. - GV nhận xét thái độ và kết quả làm - Nhắc nhở chúng ta hãy cố gắng phát việc của từng nhóm. huy, giữ gìn các nét đẹp văn hóa truyền - Nhận xét và chốt sản phẩm lên Slide thống của quê hương cũng như của dân tộc VN. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học để chơi trò chơi ô chữ. b) Nội dung: HS hoạt động cá nhân-> trả lời các câu hỏi trong trò chơi. c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d) Tổ chức thực hiện Tổ chức thực hiện Sản phẩm * Gợi ý: B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo 1/ viên giao bài tập cho HS - Nếu mai em về là tên vùng đất quê hương 1/ Giả sử sau dấu ba chấm “Nếu em, thì em sẽ chia sẻ những hình ảnh cảnh vật mai em về .” Là tên vùng đất quê vào mùa nước nổi. hương em, thì em sẽ chia sẻ những - Em chọn hình ảnh đó là bởi đây là đặc trưng nhất hình ảnh, chi tiết nào của quê cho vùng quê sông nước quê hương em. Vào mùa hương mình? Vì sao em lại chọn các chi tiết, hình ảnh ấy? này, nước dâng lên hiền hòa, do đó người dân quê em gọi đó là mùa nước nổi. Mưa dần về, mưa từ Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
20. KHBD môn Ngữ Văn 8 Năm học 2023 -2024 2/ Viết một đoạn văn ngắn để giới ngày này sang ngày khác. Nước dần dâng lên. Do thiệu về vùng đất quê hương em với đó phương tiện đi lại chính ở quê em là những những nét đặc trưng và vẻ đẹp riêng của vùng đất ấy? chi ế c ghe. Em r ấ t thích đượ c ng ồi trên ghe theo B2: Thực hiện nhiệm vụ mẹ ra chợ và tha thẩn xuôi theo dòng nước. Em - HS làm việc cá nhân, làm việc rất yêu mùa nước nổi với biết bao kỉ niệm đẹp của nhóm để hoàn thành nhiệm vụ. quê hương. - GV hướng theo dõi, quan sát 2/ Đoạn văn mẫu: HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn). “Quê hương" là hai tiếng gọi thân thương nhất B3: Báo cáo, thảo luận đối với mỗi một con người. Bởi đó là nơi chúng - HS báo cáo kết quả thảo luận kiến ta sinh ra, lớn lên và trưởng thành. Đối với nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần). em cũng vậy, quê hương em thật đẹp và mỗi lần * Gợi ý: nhắc gọi quê hương em thấy trong lòng trào 1. Mở đoạn dâng bao cảm xúc khó tả. Quê hương em là một - Giới thiệu vài nét khái quát về làng quê rất trù phú. Những cánh đồng lúa thẳng quê hương hoặc nơi em đang ở. 2. Thân đoạn cánh cò bay, những bãi ngô, nương dâu xanh tít - Kể khái quát về khung cảnh nơi tắp đến tận chân trời. Con đường làng ngoằn quê hương em. ngoèo, quanh co nhưng vô cùng sạch sẽ vì được - Kể chi tiết những nét đặc trưng ở quê em. làm bằng bê tông. Từ ngày có đường bê tông 3. Kết đoạn sạch sẽ, chúng em đi học không còn phải chịu - Nêu những suy nghĩ, tình cảm cảnh lầy lội bùn đất như trước kia nữa. Những của bản thân em dành cho quê hương mình. ngôi nhà hai tầng mọc lên khang trang làm cho quê hương ngày càng mới mẻ. Bây giờ ở quê - GV hướng dẫn và yêu cầu HS em không còn có nhà tranh nữa mà tất cả đều có trình bày, nhận xét, đánh giá nhà ngói cả rồi. Những cánh diều đủ màu sắc, chéo giữa các nhóm. đủ hình dáng bay lên cao, cao mãi trên triền đê lộng gió có lẽ là hình ảnh mà em thích thú nhất. Hy vọng những ước mơ của chúng em sau này * B4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét thái độ và kết quả cũng sẽ bay cao, bay xa như thế. Em rất yêu quê làm việc của từng nhóm. hương của mình. Chính vì thế sau này, dù có đi đâu xa đi nữa thì em vẫn luôn nhớ về quê hương. HOẠT ĐỘNG 4: LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết tình huống trong thực tiễn. b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ. c) Sản phẩm: Tranh vẽ, đoạn văn thuyết trình của HS Giáo viên : Vũ Thị Bốn – Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ